Het is bijna weer Pasen. Christenen vieren vanuit hun geloof dat Jezus na zijn kruisiging en sterven uit de dood is opgestaan. Traditioneel wordt de Matthaus Passion van J. S. Bach opgevoerd. Opvallend en intrigerend is daarom een aangekondigde uitvoering van 'Di Lasso's Tranen van Petrus' door het Nederlands Kamerkoor. Een eigentijdse uitvoering in samenwerking met choreograaf Nanine Linning.
Het woord Pasen is de meervoudsvorm van pasch of paesch, meervoud omdat het over meerdere dagen wordt gevierd. Het is ontleend aan christelijk Latijn pascha, een ontlening aan het Grieks Páscha (Πάσχα), dat weer ontleend is aan Aramees Paskha (פסחא), verwant met Hebreeuws Pesach (פֶּסַח), het feest van de uittocht uit Egypte.
De discipel (en later apostel en sleutelhouder van het hemelrijk) Petrus heette eigenlijk Simon.
Samen met zijn broer runde hij een visserijbedrijf. Jezus vroeg hun de netten in de steek te laten en hem te volgen. Simon werd Petrus en een van de trouwste volgelingen van Jezus. Toch was het juist Petrus die Jezus tot drie keer toe verraadde. Hij had onmiddellijk spijt maar het was te laat: Jezus werd gekruisigd, stierf en werd begraven. Petrus was wanhopig en ontroostbaar, had enorme wroeging en plengde heel wat tranen. En geen krokodillentranen…
Deze voorstelling is een idee van Tido Visser, artistiek directeur van het Nederlands Kamerkoor en chef-dirigent Peter Dijkstra. Het Coronavirus woekerde en beide heren zagen de zangers al weggestopt achter glas, als museumstukken. Een visioen openbaarde zich: zou een Petrus, dansend door een woud van zangers in glazen zuilen, niet treffend de toestand verbeelden waarin wij verkeren? Samenwerkingsverbanden werden gezocht en gevonden: het maken en repeteren kon beginnen.
Nederlands Kamerkoor Lagrime di San Pietro schreef de Italiaanse Renaissance-componist Orlando di Lasso (1532-1594) op zijn sterfbed. Het geldt als een van de hoogtepunten uit de renaissancemuziek. Het werk zit vol symboliek: de compositie is opgebouwd uit drie keer zeven madrigalen waarmee Di Lasso verwijst naar de heilige Drie-eenheid, de schepping en de zeven hoofdzonden. Hij gebruikt zeven van de oorspronkelijk acht kerkelijke toonladders in een zevenstemmig werk.
De drie series van madrigalen worden afgewisseld door drie uiterst slapstickachtige composities van ene György Ligeti (1923-2006). Een van oorsprong Roemeense componist die onder andere muziek schreef voor de films van Stanley Kubrick: 2001: A Space Odessey en Eyes Wide Shut. Met de projecties vormen de Nonsense Madrigals een humoristisch en tegelijkertijd cynisch commentaar op het werk van Di Lasso.
De grote zaal van de Oosterpoort leek op voorhand uitverkocht. Bij het online reserveren waren alle goede plekken op de plattegrond al gereserveerd. Mijn keuze viel op een plaats op rij 14. Groot was mijn verbazing dat er legio uitstekende plaatsen onbezet waren. Ook op de eerste drie, vier rijen. De verleiding om te verhuizen naar een betere plek werd veel mensen bijna te machtig maar de gemiddelde leeftijd (zeventig-plus), de daarmee gepaard gaande traagheid en het behoud van een zekere waardigheid (‘dat doen mensen zoals wij niet') voorkwam een volksverhuizing en run op betere zitplaatsen.</p
Het toneelbeeld is schitterend en verbeeldt treffend de actualiteit. Wat gebeurt er met de mens ten tijde van eenzaamheid, isolatie?
De Oekraïense danser Alexandre Riabko kruipt in de huid van Petrus. Zeven zangers in enorme glazen zuilen zijn getuigen van zijn worsteling, zijn spijt en wanhoop. Wie is er eenzamer? Hij die opgesloten is of hij die niemand heeft om zijn vrijheid mee te delen, te vieren? Poëtisch, confronterend en uiterst actueel.
Choreograaf Nanine Linning ken ik nog van haar vroege producties. SCUM is een van de meest indrukwekkende dansvoorstellingen welke ik ooit heb beleefd. Ik heb haar werk daarna te hooi en te gras gevolgd. De choreografie voor deze solo is zonder meer krachtig en prachtig. De koorleden slaan Petrus aandachtig gade in zijn momenten van wanhoop of bieden hem steun.
De voorstelling opent met een videoboodschap van danser Alexandre Riabko. Uit Oekraïne dus. We mogen wel wat liever voor elkaar zijn, elkaar vergeven, in vrede met elkaar leven. Gevolgd door grote projecties in geel en blauw met gironummer 555. De nadrukkelijke oproep tot doneren stuit mij tegen de borst. Ik verafschuw geweld maar ga naar het theater om me over te geven, te laven aan de magie van toneel en kunst. De zeer nadrukkelijke vermelding dat Alexandre uit Oekraïne komt, is mij genoeg. De jongeman moet bol staan van de zorgen om zijn thuisland, zijn familie en vrienden aldaar. En zet toch een uitzonderlijke prestatie neer. Zijn hart moet welhaast huilen, zou zomaar ontroostbaar kunnen zijn. Een heel andere Mattheüs. Wrang wellicht maar een mooiere Petrus kun je je niet wensen.
Foto's: © Sjoerd Derine. Voorstelling 'Di Lasso's Tranen van Petrus'. Nederlands Kamerkoor / i.s.m. Dance Company Nanine Linning
Orlando di Lasso Lagrime di San Pietro
György Ligeti delen uit Nonsense Madrigals
Nederlands Kamerkoor
i.s.m. Dance Company Nanine Linning
Alexandre Riabko dans
Peter Dijkstra chef-dirigent
Tido Visser co-regie en concept
Nanine Linning co-regie en choreografie
Lisa Lareida regieassistent
Irina Shaposhnikova kostuumontwerp
Pink Steenvoorden (Einstein Design) lichtadviezen en decorontwerp
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Life & Times: de olifantsdracht van een voorstelling (deel II)
Dio van Velden
Verhalen
Simone Kleinsma gaat verder (en weer terug naar vroeger)
Suzanne Atema
Verhalen
