Goden en examencommissies mag je niet storen

Als je op Noorderzon naar een containervoorstelling gaat, dan blijft het altijd een verrassing wat je voorgeschoteld krijgt. Garage TDI heeft voor zichzelf een extra uitdaging toegevoegd. Onder de naam 'BOX Xperiment' zijn in totaal acht voorstellingen te beleven. In hun container ga ik twee keer experimenteren.

BOX Xperiment wordt gespeeld door jongeren van de Vooropleiding van Garage TDI Jeugdtheater Drenthe. Zij maken theaterexperimenten, eenakters, performances of voorstellingen. Door een speling van het lot kom ik terecht bij hun containervoorstellingen Per aspera ad astra en De vergeten stem van Epidauros.

Toeval bestaat niet.

Het is al laat en ik wandel langs de container van Garage TDI. Voor de allerlaatste voorstelling van die avond is één kaartje beschikbaar. Even twijfel ik, omdat ik al had afgesproken dat ik de volgende dag BOX Xperiment zou bijwonen voor Theater 050. Het gezelschap weet mij snel te overtuigen: de voorstelling die op het programma staat, heet De vergeten stem van Epidauros. Die wordt vanavond voor de laatste keer gespeeld op Noorderzon.

Het allerlaatste kaartje voor de allerlaatste productie. Met als insteek om een lang vergeten stem te kunnen horen. Dit moet wel voorbestemd zijn (of een schoolvoorbeeld van de juiste verkooptechniek). Het werkt. Ik haal mijn pinpas tevoorschijn...

Flashforward naar de volgende dag.

Het is middag. Ik sta in de rij bij Per aspera ad astra. We worden opgewacht door speler Lene. Iedere bezoeker mag van haar een chic glas van een dienblad pakken. Water met frisse bubbels. Fijn, want het is dorstig weer. Lene zelf moet het wel warm hebben: ze draagt een dikke trui en is druk in beweging. Ze oogt zenuwachtig. Alles moet voor haar perfect zijn, want: "Er is een examencommissie, helemaal uit de Randstad!"

Ik zoek even naar 'de juiste plek' en aarzel. Ik heb de mogelijkheid om naast een ventilator te zitten (hoera!), maar dat is helemaal vooraan. Dat kan een risico vormen bij dit soort voorstellingen… Vooruit, ook dát experiment ga ik aan en ik geniet van de verkoelende luchtstroom. In de kleine speelruimte staat speler Davyd te bellen. Lene gaat voor hem staan en heet ons - en niet te vergeten: 'de examencommissie' – heel, heel, heel hartelijk welkom.

'Per aspera ad astra' betekent: 'via moeilijkheden naar de sterren'. Die moeilijkheden komen al gauw.

Lene vertelt dat ze heel hard heeft gewerkt aan een toneelstuk. Haar belangrijkste werk tot nu toe. En Davyd gaat het spelen. Ze heeft ook heel hard aan Davyd gewerkt. Davyd is de bemoeienis van Lene beu en hij vertrekt om een andere kans te grijpen. Nadat hij de deur van de container heeft dichtgeslagen, stort Lene in. Ze kijkt wanhopig naar de toeschouwers en biedt haar excuses aan richting de mensen uit de Randstad. Daarna schakelt ze het publiek in om haar werk te kunnen redden.

Om te beginnen zoekt ze troost bij de vrouw die naast de ventilator is gaan zitten… Ze krijgt van mij een warme knuffel. Een man in het publiek wordt gestrikt om de rol van Davyd over te nemen. Het lijkt te werken. Maar dan neemt Davyd het besluit om weer terug te keren…

Vooral de publieksparticipatie in dit korte toneelstuk is vermakelijk. Uiteindelijk verlaat iedereen, ook de spelers, de container met een vrolijk gezicht.

Flashback naar de avond daarvoor.

Ik ga De vergeten stem van Epidauros meemaken. Deze vertelvoorstelling is voor mij een toevalstreffer. Het is een groot verhaal met vele karakters, goden en intriges. Gespeeld door Annafloor, Belle en Marieke. Met zeer weinig middelen weten deze drie spelers de ontwikkelingen rondom het kleine stadje Epidauros te verbeelden. Ze gebruiken alleen de speelvloer – er is geen decor – en er komen bijna geen attributen aan te pas. Behalve een notitieboekje met de belangrijkste begrippen, zoals 'Epidauros' en 'Flashback'. En er worden vele nepsigaretten ingezet, blijkbaar was Hades een kettingroker.

Het verhaal begint met een vrouw in barensnood. Zij wordt toevallig opgemerkt door de muze Kalliope. Kalliope besluit om de baby, genaamd Ora, te zegenen met een gouden stem. Wanneer Ora zingt, komen er vleugjes herinneringen bij de luisteraars naar boven: flashbacks. De moeder van Kalliope, godin Mnemosyne (oftewel: het geheugen), waarschuwt Ora. Het is gevaarlijk om haar stem naar buiten te brengen.

Als je door de goden wordt opgemerkt, dan loopt het slecht met je af.

Ora neemt de raad van Mnemosyne serieus en besluit om niet meer in het openbaar te zingen. Toch kan ze niet voorkomen dat ze de aandacht trekt van Hades, de god van de onderwereld. En ook Hermes, de boodschapper van de goden, weet naar haar toe te fladderen. Ora eindigt in de onderwereld, bij Hades. Kalliope wil haar redden. Hades wil Ora alleen laten gaan onder de voorwaarde dat zij haar stem achterlaat. Die kan hij goed gebruiken in de onderwereld. Ora wil haar stem behouden en moet daarom blijven.

De mensen dreigen Ora te vergeten en daarom wordt bij Epidauros een theater opgericht. Hier komen de herinneringen aan Ora opnieuw tot leven. In slechts twintig minuten tijd, weten de drie spelers alle karakters en ontwikkelingen op te voeren. Dat vind ik bewonderenswaardig. Hermes is snel en fladdert door het stuk, Hades is sluw en onberekenbaar en we zien Ora twijfelen. Het liefst gaat ze zingen, maar ze weet dat het onverstandig is… Ook de rollen van Kalliope, Mnemosyn en de mensen van Epidaurus worden geloofwaardig neergezet.

Ik verlaat deze voorstelling met een vleugje geluks-herinnering. Wat ben ik blij dat ik toch dat allerlaatste kaartje heb gekocht. Het blijft mooi dat containers zoals deze op Noorderzon staan. Ik laat me graag opnieuw verrassen.

Makers

Per aspera ad astra
Tekst en spel: Davyd Prodaievych en Lene Nuus
Tekstcoach: Tessa Milou van der Bijl
Regie: Roel Tichelaar

De vergeten stem van Epidauros
Spelers (van links naar rechts op de hoofdafbeelding): Marieke Kloet, Annafloor Tiggelaar en Belle van Brakel
Regie: Tim Verbeek en Anne-Fleur Jonker
Tekst: Tim Verbeek