In de Poolse stad Szczecin wordt in september 2021 een sociaal bedrijf opgericht: JaWa. Het is een plek waar medewerkers kunnen werken op hun eigen tempo. Theatermakers Janek Turkowski en Iwona Nowacka komen als buren in contact met de organisatie en deelnemers. Dat levert indrukwekkende filmbeelden op. In de Lutherse Kerk vertellen zij over hun observaties.
Kun je een voorstelling maken van een uur, met een stel ventilatoren, een aantal platen piepschuim en jezelf? Maker Andrea Salustri gaat die uitdaging aan. In MATERIA verkent hij de geheimen en de mogelijkheden van piepschuim. En dat niet alleen: op het Atlas podium laat hij dit materiaal tot leven komen.
'Preview: Zienderogen' is de laatste containervoorstelling die ik ga beleven. Over de vraag: wat te doen als de tijd je dreigt in te halen? Een voorstelling over eindeloze mogelijkheden, onrust, veranderingen, sleur en gladde benen… Gezelschap 'DE MEIDEN van toen' geeft het publiek een half uur van hun tijd. Om te praten, zingen, lachen en even stil te staan bij het leven. Tijdens Noorderzon zijn voor het eerst scènes te zien uit hun nieuwste voorstelling.
Derde generatie na de oorlog zijn en je leven danken aan je opa en oma. Waarschijnlijk hebben je grootouders een oorlog overleefd. Met deze gewaagde uitspraak door regisseur Celso Giménez begint de voorstelling 'Zombie Girls'.
Het is geen kinnesinne: een show maken en vooral neerzetten in een container van 5,9 bij 2,4 meter. Waarvan de het grootste gedeelte bestemd is voor…publiek! Dan blijven er iets meer dan vier vierkante meters over voor de spelers. Daar hebben deze zes talenten van de Noorderlingen meer dan genoeg aan.
Mijn eerste containervoorstelling van vandaag is die van Teddy's Last Ride: een dans- en performance gezelschap gevestigd in Groningen. Met een multidisciplinaire aanpak vertellen ze verhalen door middel van dans, beeldende kunst en pop.
Om de Kanaaltunnel onder water over te steken, moet je 38 kilometer afleggen. Als je die afstand kunt hardlopen binnen vijf uur, over het spoor, dan ren je de vrijheid tegemoet. Vijf uur precies: dat is de tijd tussen de laatste trein van de avond en de allereerste trein van de ochtend. Ben je te laat, dan is alles voorbij. Een echtpaar uit Iran besluit om deze ultieme poging te wagen.
Iris is aan het wachten. Niet alleen op de komst van het publiek, maar vooral op haar vriend die uit het buitenland komt. Hij kan op ieder moment aanschuiven voor het eten. Zij zijn al samen sinds de middelbare school en niks kan kapot. Alhoewel?
Drie mannen op drie vierkante meter. De resterende ruimte is voor bezoekers. Volgens eigen zeggen: "Hierbij verklaren wij dat we eerlijk zullen zijn, als dat mag natuurlijk!"
Een paar dagen na het zien van de voorstelling Made in China 2.0 staar ik naar een wit scherm. Wat moet ik hier van maken? Wat kan ik eigenlijk publiceren en wat niet? De achterliggende gedachte achter deze productie is helder: meer dan duidelijk zelfs. De voorstelling heeft mij geraakt, in meerdere opzichten. Er valt van alles te vertellen, maar er is een groot bezwaar.
Op het programma staat Sado van Tomoko Mukaiyama. Een traditioneel Japans poppentheater waar volgens de beschrijving de verhaallijnen van Goede Tijden, Slechte Tijden niets bij is. De naam van dit type poppentheater is Joruri en het mixt realiteit met komedie, boeddhisme, muziek en 3d Anime.
Op Noorderzon ben ik te gast bij een voorstelling van de Vooropleiding van Garage TDI. Maar liefst vier korte voorstellingen worden gepresenteerd onder de noemer van Box Xperiment. Ik beleef 'De Blinde Herder': een vertelvoorstelling over de historische slag bij Ane.
Het Noorderzon Festival is weer losgebarsten. Meer dan ooit keek ik ernaar uit. Want de weergoden zijn dit jaarlijks festival meest goedgezind. Ik verlangde na een paraplu-juli heel erg naar een parasol-augustus. En het wonder geschiedt: het is zomer!
Op een warme zondagmiddag laat ik mij onderdompelen in twee aangrijpende verhalen. Bij de ene voorstelling, over het ontstaan van leven, wordt geen woord gesproken. Via muziek en beelden laten meerdere muzikanten een verhaal ontstaan. De andere voorstelling is een persoonlijk verhaal over verlies. Het verhaal wordt op een serieuze en grappige wijze gebracht door één artiest. Twee korte voorstellingen over het leven, maar vooral: over de kwetsbaarheid ervan.
Bij het inspreken van een documentaire over het leven en werk van Truus Wijsmuller raakt actrice en theatermaakster Margje Wittermans diep geëmotioneerd. Een brok in haar keel en even later komen de waterlanders. Ze voelt een grote verbondenheid met deze verzetsvrouwe. In 'Waarom Truus' gaat Margje op zoek naar deze verbondenheid en brengt ze een bijzondere vrouw weer tot leven. Een vrouw die zich door niemand liet stoppen in haar werk om anderen te redden.
Het is vrijdagnamiddag en ik ben met een plattegrond in de hand door het Noorderplantsoen op weg naar podiumtent 'De Vliegende Vis' voor mijn achtste of toch tiende (?) voorstelling van het Noorderzon Festival. Het is verrukkelijk weer en druk, ontzettend druk. Heel veel mensen schuifelen voort. Al die dertigers en veertigers die ik tijdens de voorstellingen niet heb gezien zijn dus gewoon hier. Hebben wel degelijk hele warme belangstelling voor alles wat op theatergebied gebeurt. En ze lijken elkaar ook allemaal te kennen. Midden op de toch al niet ruim bemeten paden zijn hele knusse opstoppingen van hippe, jonge mensen met massa's buggy's en massa's jengelende en rondrennende ukkepukken. Wat goed dat ze hun kroost al zo vroeg met theater laten kennismaken!
Op dag zes van festival Noorderzon heb ik een kaartje op zak voor TAPASx. Kenmerkend aan deze theaterbeleving is dat het publiek niet anderhalf uur lang stil in een zaal hoeft te zitten. We pakken onze fiets om mensen in Groningen te ontmoeten die bezig zijn met een andere manier van wonen en/of leven. Bij het verzamelpunt, aan het begin van het Noorderzon-terrein aan de Moesstraat, krijg ik een folder in mijn hand gedrukt. Met daarin de tekst: "Met TAPASx neemt Buro Mix je mee langs verhalen van Groningers die alternatief leven of tegen maatschappelijke structuren aanschoppen. Hoe kunnen we op een andere manier met elkaar omgaan?"
Wat resteert als je de protagonist, de hoofdrolspeler, in dit geval de heer Macbeth uit het stuk 'Macbeth' schrapt? En wat resteert als je ook de overige personages met een flink aandeel uit datzelfde stuk schrapt? Exit Lady Macbeth, exit Duncan I, exit Macduff en Banquo en al hun tekst? Dan valt plots op hoe enthousiast en bloemrijk Shakespeare de natuur beschrijft bijvoorbeeld. Beelden van paarden, raven en donkere bossen komen steeds opnieuw terug, als edelfiguranten. En is er plots een glansrol weggelegd voor een personeelslid van het paleis: een eenvoudig portier. En sublieme hoofdrollen voor…heksen!
Het is voor mij een prachtige eerste dag van het Noorderzon Festival. Behalve vele nationale en vooral internationale theaterproducties en muzikanten boekt het festival de laatste jaren ook steevast prachtig weer. En dat is wel zo prettig. Ruim op tijd maak ik een wandeling ter kennismaking door het plantsoen/over het festivalterrein.
Een broer en zus komen elk jaar in mei een dag samen in het ouderlijk appartement om hun overleden vader te gedenken. Samen koken, eten en praten. Er is een altaartje met een fiks portret van de man zaliger geflankeerd door kaarsen. Broer en zus zitten aan de keukentafel. Zij worstelt met een loopneus: het gevolg van een allergie. Hij is druk op zijn mobieltje en drinkt bier. Het is vier uur in de morgen. Zij is als altijd vroeg op, hij heeft zijn bed nog niet gezien.
In het Noorderplantsoen is het zonnig en licht. Die beleving gaat binnen een half uur veranderen… Ik sta niksvermoedend te wachten bij locatie 'De Vliegende Vis', waar straks een scène uit Narrow Spaces wordt uitgevoerd: een nieuwe voorstelling van moON productions die nu nog volop in ontwikkeling is. Bijzonder is dat het Noorderzon-publiek op die manier een indruk krijgt van het maakproces.
Het is een broeierige zaterdagmiddag. Perfect weer voor een limoncello. Nooit maar dan ook echt nooit denk ik aan dat drankje maar ik zag op social media deze morgen een recept voorbijkomen. Men neme: 15 citroenen, 1 L alcohol (96%), 1,5 L water en 6 ons suiker. De geraspte schil van de citroenen (alleen het geel, NIET het wit) zorgt voor 'het bittertje'. De hele handel mengen, vier weken donker weg zetten, drie keer per dag omschudden et voilà! Drink het ijs- en ijskoud uit de vriezer. Onder deze weersomstandigheden klinkt het als een weldadig medicijn.
Vier jaar geleden ondernam Tjerk Ridder een intensieve reis. Met zijn ezel Lodewijk maakte hij een voettocht van ruim 1200 kilometer, van Parijs naar Groningen. Bijna iedere dag verbleven zij op een andere plek. Het leidde tot vele ontmoetingen en nieuwe inzichten over solidariteit. Na drie maanden werd de Martinitoren bereikt. Daarmee kwam de reis tot een einde, maar het verhaal blijkt nog niet afgelopen…
Als alles afgelopen is en ik mijn VR-bril en koptelefoon heb ingeleverd, blijf ik een tijd nadenken over menselijk gedrag en de Groningse politiek. Eigenlijk zou deze productie verplichte kost moeten zijn voor beleidsmakers en raadsleden. Zonet heb ik rondgedwaald in 'Wildpark de Pionier', oftewel de Vloeivelden: een natuurgebied rondom de voormalige Suikerfabriek. Het is de eerste keer dat ik hier ben geweest. Toch moet ik afscheid nemen. Of is er een andere weg?
Vanaf een tribune in de buitenlucht kijkt het publiek uit op een zandkleurig vlak. Met een beetje fantasie kun je je verliezen in een woestijnlandschap, mits je het Hollandse weer kunt negeren. Regen... Het geritsel van onze poncho's gaat op in meeslepende muziek. Vanaf dat moment is het podium voor het Hongaarse circusgezelschap Recirquel.
Vlak voordat de voorstelling begint, sta ik nog even in de tuin van VRIJDAG Muziekschool te praten, met bekenden en mensen die ik minder goed ken. Zo'n woordenuitwisseling verloopt makkelijk en vanzelfsprekend. Nog geen vijf minuten later is de situatie totaal anders...
Het is een warme zaterdagmiddag als ik aanbel bij balletschool La Danse. Bas Meekhof, gehuld in zwarte kledij, doet de deur voor mij open. Hij zet een stoel voor mij klaar in de oefenruimte waar het, tot mijn verrassing, naar kip ruikt. In de ene hoek van de zaal, zit Dio van Velden achter een typmachine. Hij trekt hoge laarzen aan met gedurfde hakken. Aan de andere kant zit Redmer Stamhuis. Naast hem staat een grote emmer: ongetwijfeld gaat er iets met de inhoud gebeuren...
"Ni hao!" Een enthousiaste groep mensen begroet het publiek. We antwoorden voorzichtig 'Hallo' terug. We zijn live verbonden met de hoofdstad van Taiwan. Vanuit Nederland ligt Taipei op ongeveer twaalf uur vliegen en het is daar zes uur later. Ondanks het grote verschil in tijd en afstand, ontmoeten Groningen en Taipei elkaar. Hier en nu. Ons contact lijkt op dit moment vanzelfsprekend, maar hier is veel aan vooraf gegaan.
"Ni hao!" An enthusiastic group of people greet the audience. We hesitantly answer 'Hello' back. A live broadcast connects us with the capital of Taiwan. Taipei is about a twelve hour flight away from the Netherlands, and there is about a six hour time difference. Despite being so far away in both distance and time, Groningen and Taipei meet each other – right here, right now. At the time, this contact seemed obvious to us, but a lot has preceded this moment.
In 2018 ging 'One Million People And Me' op Noorderzon in première. Twee jaar later staat deze voorstelling geprogrammeerd op het Noorderzomerfestival. Op het achterliggende thema, suïcide, rust een taboe. Theatermaakster Veerle van Overloop wil hierover het gesprek aangaan. Zij heeft bewust voor verschillende uitingsvormen gekozen, waaronder een audiotour, want: "Je moet in beweging zijn. Dat doet iets met het verhaal dat je binnenkrijgt."
Het Noorderzonprogramma is in volle gang. Dit jaar niet het mooie festival, maar zes weken voorstellingen en een randprogramma verspreid over de stad. Voorafgaand aan mijn bezoek aan de voorstelling 'The Meeting' interview ik Mads Wittermans.
Vanmiddag ga ik weg. Naar mijn droombestemming. Het startpunt voor mijn grote reis is 'Anywhere But Here'. Een pop-up reisbureau, dat tijdens het Noorderzomerprogramma is gevestigd aan de Oude Kijk in't Jatstraat. 'Anywhere But Here' is niet zomaar een reisbureau. Hier kun je namelijk een enkele reis boeken naar jouw ideale wereld.
Al ruim vijftien jaar komen ze iedere zomer een week bij elkaar: theatermakers Alex Harvey en Melissa Kievman en een groep goed bevriende acteurs, schrijvers, muzikanten, ontwerpers en natuurlijk koks. Een week lang storten ze zich vol enthousiasme, in en om hun verbouwde boerderij iets ten Noorden van NYC, op een werk van Anton Tsjechov. Een week lang spelen, improviseren, inspireren en proberen.
Sieger Baljon speelt tijdens het Noorderzomerprogramma 'Zijn' uit het tweeluik 'Zijn&NietZijn' (2B or not 2B). Een korte voorstelling die vanaf het moment dat je de zaal binnenstapt intiem aanvoelt. Over een man die zich blootgeeft, zichzelf verliest in maatschappelijke vraagstukken – en zichzelf ook verliest in waanzin en radeloosheid tijdens zijn verzet tegen het noodlot.
Dit jaar zou de dertigste editie van Noorderzon plaatsvinden. Een mooie reden om er een speciaal festival van te maken. Helaas gooit corona roet in het eten. Gelukkig zijn de organisatoren erin geslaagd om een alternatief programma te maken. We gaan hierover in gesprek met Milou de Boer, marketing en communicatie bij Noorderzon.
Op vrijdag 24 april is Mads Wittermans, door middel van een livestream, te zien in het Grand Theatre. Hij speelt dan zijn spraakmakende voorstelling 'A Hard Day's Night': een bewerking van de gelijknamige voorstelling van mimegroep Nieuw West.
De digitale ontwikkelingen lijken eindeloos. Niet sterven door ouderdom, nooit meer een geliefde moeten missen en niet meer hoeven nadenken over privacy... Dat klinkt als science fiction, maar toch is deze tijd dichterbij dan je denkt. Willen we dat ook?
Ze was negen toen de Tweede Wereldoorlog werd beëindigd. Terwijl haar land de vrijheid vierde, stortte haar wereld in: zij werd buitengesloten op basis van haar huidskleur. Binnenkort brengt het NNT haar indrukwekkende verhaal op de planken: het leven van Winnie Mandela.
De Illustere Figuren spelen hun voorstelling op een ongebruikelijke Noorderzon-locatie: de raadszaal van het Stadhuis. Dit heeft alles te maken met het feit dat het vrouwenkiesrecht dit jaar honderd jaar van kracht is. Wat is er in al die tijd eigenlijk veranderd?
Is het mogelijk om mee te leven met een machine? Dat is slechts één van de vele vraagstukken van 'Uncanny Valley'. Deze voorstelling over robotica blijkt verrassend menselijk te zijn.
Vorig jaar bezocht Marijke Rasing nietsvermoedend een voorstelling op het festival Noorderzon. Een uur later liep ze stralend naar buiten. Wat was haar eigenlijk overkomen? Het heeft er in ieder geval voor gezorgd dat ze dit jaar zelf op Noorderzon mag staan.
Gezelschap 'Teatro Bonobo' is helemaal uit Chili gekomen voor Noorderzon. Sterker nog: hun voorstelling 'Tú Amarás is voor het eerst in Europa te zien. De ingrediënten voor een onvergetelijke avond in het Grand Theatre lijken aanwezig, maar...
Tijdens de eerste week Noorderzon was het nogal koud in Groningen. De herfst leek in aantocht en dus ook de donkere dagen waar ik liever niet aan denk... Dat de duisternis ook een lichte kant heeft, bewijst de Belgische theatermaakster Sarah Vanhee.
Theatermaker Jaha Koo vertelt: "Toen ik Zuid-Korea verliet, had ik drie dingen bij mij: de kleren die ik aanhad, mijn laptop en... Een rijstkoker." Het is dan ook niet voor niks dat de rijstkoker, van het merk Cuckoo, een belangrijke rol speelt in de gelijknamige voorstelling 'Cuckoo'.
Het Noorderzon festival in Groningen is alweer afgelopen. Toch stuiter ik nog steeds een beetje na. Zoveel indrukken, zoveel mensen, zoveel geuren, zoveel moois, zoveel dingen die ik niet helemaal begrijp... Maar vooral: verwondering.
Zondagmiddag. In een studio van het Grand Theatre dansen we op keiharde techno alsof ons leven ervan afhangt. Ik ben boos op mezelf, omdat ik al lange tijd niets aan sport heb gedaan. Dan wordt de muziek stop gezet. "How long was this?" vraagt iemand dapper.
Als ik op het terrein van Noorderzon rondloop, dan beginnen er allerlei ideeën te borrelen. Dat komt vooral door de prachtige omgeving en de bijzondere mensen die ik mag ontmoeten.
© 2018-2024 Alle Rechten voorbehouden | Disclaimer | Privacy statement