De digitale ontwikkelingen lijken eindeloos. Niet sterven door ouderdom, nooit meer een geliefde moeten missen en niet meer hoeven nadenken over privacy... Dat klinkt als science fiction, maar toch is deze tijd dichterbij dan je denkt. Willen we dat ook?
Wonderlijk genoeg blijkt de gymzaal een perfecte plek voor deze voorstelling.
Op Noorderzon Performing Arts Festival zijn veel producties op een unieke locatie te bewonderen. Dat geldt ook voor Blinde Vlek van Het Houten Huis en regisseur Maarten Smit. Bij deze voorstelling wordt het publiek verwelkomd in de gymzaal aan de Violenstraat. Zo op het eerste oog lijkt dat een minder logische locatie voor een voorstelling over technologie, maar schijn bedriegt.
In de zaal is een houten tribune geplaatst en vanaf die plek zien we de spelers en vertrouwde gymzaal-attributen op ons afkomen. Zo rijdt er een oranje pilon rond: klein van stuk, maar een belangrijk mechanisch personage. De grote matten zijn rechtop gezet en vormen daardoor bewegende schermen, waarachter – en daarvoor of zelfs bovenop – van alles te zien is. Ook de trampoline, ringen en de kast worden op een prachtige manier ingezet. De acrobatiek in deze voorstelling ondersteunt het achterliggende verhaal; dat is mooi om te zien.
De toekomst bevat ontzettend veel kansen, zo lijkt het.
We krijgen inzicht in alle technologische ontwikkelingen: vanuit het verre verleden tot nu. Tegenwoordig lijkt alles mogelijk. Overal om ons heen zijn slimme robots en computers die ons leven beter maken. Auto's gaan zelfstandig rijden en zelfs de ruimte ligt binnen handbereik.
Medisch gezien wordt er baanbrekend onderzoek gedaan. Zo vertelt Elizabeth Parrish, CEO bij het bedrijf BioViva, aan het publiek dat zij de allereerste proefpersoon is die een speciale gen-therapie ondergaat, bedoeld om veroudering tegen te gaan. Voor ons staat ook een man die weinig lijkt te kunnen met deze informatie. Hij heeft zijn vrouw verloren: zij is niet meer terug te halen.
Deze setting laat zien hoe kwetsbaar wij als mens zijn. Elizabeth Parrish maakt de indruk dat ze hiervoor de oplossing in handen heeft: een sleutel naar het eeuwige leven. Dat roept echter ook de vraag op: wil je als mens wel het eeuwige leven hebben?
Wat, als jouw identiteit zomaar wordt overgenomen?
We zijn zowel kwetsbaar als afhankelijk; dat laat Blinde vlek ook zien. Het internet is niet meer weg te denken uit ons bestaan, maar bestaat eigenlijk nog maar kort. Met een simpele truc blijken professionele hackers in staat om apparatuur over te nemen en daarmee zelfs complete identiteiten van mensen. Zelfs de besturing van de eigen auto kan worden overgenomen. Je moet er niet aan denken, maar het gebeurt.
Een ander punt van zorg is het privacy-vraagstuk. Alhoewel... Is er eigenlijk nog sprake van privacy, nu er overal gegevens worden bijgehouden van iedereen? De Poolse wetenschapper Michał Kosiński wordt aangehaald. Hij beweert dat 'het beschermen van privacy' een gevaarlijke illusie is, simpelweg omdat er geen privacy meer bestaat. We kunnen daarom beter leren omgaan met het feit dat er geen privacy is. Een harde conclusie.
Als mens zijn wij in staat om gevaarlijke illusies te creëren.
Ondertussen loopt de situatie in de gymzaal behoorlijk uit de hand. Robots worden ingezet als vervanging voor menselijk contact en dat lijkt tot vervreemding te leiden. De man die zijn vrouw heeft verloren, krijgt een technische variant van haar terug, met haar stem. Hij ontdekt snel dat het een illusie is: zijn vrouw van vlees en bloed blijkt onvervangbaar.
De technische ontwikkelingen gaan steeds verder. Tegelijkertijd lijkt het gemis aan écht menselijk contact steeds groter te worden. De makers van deze voorstelling laten dat op een treffende manier zien.
Fotografie
© Pierre Borasci.
Voorstelling Blinde vlek van Het Houten Huis / Maarten Smit. Noorderzon 2019.