Het eenmanscircus van Johann Le Guillerm

Het Noorderzon Festival is weer losgebarsten. Meer dan ooit keek ik ernaar uit. Want de weergoden zijn dit jaarlijks festival meest goedgezind. Ik verlangde na een paraplu-juli heel erg naar een parasol-augustus. En het wonder geschiedt: het is zomer!

Ik beleef een ander wonder: de voorstelling Terces van Cirque Ici. Het eenmanscircus van de Franse Johann Le Guillerm. Deze man wordt aangekondigd als de Einstein van het moderne circus. Toe maar: De natuurkundige Einstein immers werd in 1999 nog uitgeroepen tot meest invloedrijke persoon van de 20ste eeuw. Beroemd om zijn relativiteitstheorie en zijn experimenten met zwaartekracht. Le Guillerm werkt al twintig jaar aan deze voorstelling en speelt in een eigen tent. Samen met de duizelingwekkende hoeveelheid attributen en materiaal moet dat steeds een ware volksverhuizing zijn.

Anderhalf uur lang laat deze man je versteld staan. Deze man moet je inhuren als je weer zo’n idioot zelfbouwpakket van Ikea krijgt afgeleverd. Zo’n pakket waarbij menig goed huwelijk het zwaar te verduren krijgt. Voor Le Guillerm een lachwekkende peulenschil. Want hier is een genie aan het werk.

Een uitvinder en bouwmeester pur sang. Een aaneenschakeling van wonderen beleven wij.

Ingenieuze geometrische figuren die in zijn handen balanceren en steeds van vorm veranderen. Het toppunt van origami. Vehikels die zichzelf voortbewegen. Door zandlopers die een enorme bak water in beweging zetten. Of is het andersom? Wielen die ladingen rode boeken afleveren. Minutieus worden twee enorme stapels gemaakt en de zwaartekracht getergd. We vallen van de ene verbazing in een volgende.

Dan worden vele, vele tientallen balken opgebracht door secondanten. Een soort van enorme lucifers met aan beide uiteinden een zwavelkop. En begint het bouwen. En het verwonderen en bewonderen. In een rap tempo en uiterst geconcentreerd ontstaat er een prehistorisch reuzenwezen. Maar waar in Naturalis een dergelijk skelet met veel ijzerdraad aan- en bij elkaar gehouden wordt, is daarvan hier geen sprake. Er komt geen hamer en spijker, geen schroefboormachien, geen stuk ijzerdraad, zelfs geen rol tape aan te pas.

Elke reuzenlucifer houdt een ander in balans. Een ongelofelijk en ingenieus staaltje van mikado.

Hoe fragiel deze uitvinding is, blijkt als Le Guillerm één enkele balk wegtrekt en het bouwsel instort. Nog meer balken worden aangedragen en het bouwen begint opnieuw. Een enorm klimrek in de vorm van een reuzeniglo ontstaat. Wanneer de bouwmeester zelf zich daar vervolgens als een slingeraap behendig doorheen beweegt en tenslotte als een veldheer bovenop eindigt, eindigt ook deze fascinerende voorstelling.

Johann is een excentriekeling. Hij oogt als een variant op Catweazle: de tovenaar uit de elfde eeuw. Met fantasieën en scheppingen die doen denken aan die van Leonardo da Vinci (1452-1519). Met dat verschil dat Da Vinci’s creaties (parachute, machinegeweer, helikopter en automobiel) pas vele eeuwen later gerealiseerd konden worden en werden. Le Guillerm fantaseert en creëert ter plekke. Of hij daarmee tot de meeste invloedrijke persoon van de 21ste eeuw wordt uitgeroepen, blijft nog ongewis. Maar hij is absoluut een van de meest fascinerende artiesten van dit Noorderzon!

^{Hoofdafbeelding: © Philippe Laurençon, voorstelling Terces, Cirque ici / Johann Le Guillerm}