Café Residu: melancholie in een vuile container

Al een aantal dagen loop ik als vrijwilliger rond bij Noorderzon en werk bij de crewbalie, vlakbij de keuken. Telkens zie ik een paar jongeren doorweekt rondlopen in regenlaarzen om een aantal emmers met water te vullen. Ik weet dat zij van De Noorderlingen zijn en in een container spelen. Daarom ben ik ontzettend nieuwsgierig als ik weet dat ik naar hun voorstelling mag gaan.

Een artikel van Rina Copinga

Wanneer ik naar binnen ga, zie ik een speelvloer doordrenkt met zand en smoezelige objecten die zich vormen tot een klein café. Ik ervaar een vochtigheid die is ontstaan door de eerdere voorstellingen die ze daar hebben gespeeld. Het is ook niet zo gek dat we daarom een waaier mee hebben gekregen. En het is juist die vervuilde sfeer die me enthousiast maakt voor wat er nog zal komen.

Zodra iedereen zit, begint de voorstelling meteen. Een speler gooit de deur open onder hard geluid van een regenbui en valt op de grond. Dat gebeurt vaker in de voorstelling. Steeds komt er een persoon binnen in het café in een nat pak, alsof zij uit een zware regenbui komen.

Het publiek krijgt gaandeweg een verscheidenheid van karakters te zien die stuk voor stuk een verhaal weten over te brengen.

Ze vertellen over wat ze hebben meegemaakt en waar ze naar verlangen. Ondanks de individualiteit van de karakters, merk ik wel dat er een gebondenheid bestaat tussen hen. Die komt heel letterlijk naar voren als bijvoorbeeld een meisje in het café met een oude klassenfoto zich blijft afvragen wie de jongen in het groene truitje is. Iedereen komt bij elkaar staan en probeert mee te denken met haar. Elk karakter leeft in zijn eigen verhaal, maar ze zijn ook op zoek naar elkaar.

© Robin Marks, voorstelling Café Residu, De Noorderlingen, Noorderzon 2024

Het stuk is al even op weg en ik ben in trance door de poëtische stijl en het mooie acteerwerk en word dan nog verrast wanneer een aantal spelers beginnen te zingen. Acteurs gaan voor mij op de grond zitten en kijken ook toe naar het harmonieuze gezang van hun medespelers. Het stuk dat wordt gekarakteriseerd door de mensen die in het café binnenkomen, krijgt op deze manier een fijn intermezzo. Ik vind het heel fijn om daarnaar te luisteren.

Het stuk komt tot een einde wanneer de regenbui zo ernstig wordt dat de stroom uitvalt en iedereen samenkomt in een omhelzing uit angst.

Het melancholische van het stuk komt in elk aspect van de opvoering terug: het groezelige café, de vochtigheid en de nostalgie die opkomt bij de karakters. Het is dan bijna briljant te noemen om dit stuk in een container neer te zetten. In een gangbaar theater was die sfeer misschien minder gevoeld door het publiek. De jonge spelers weten het gevoel ook prachtig over te brengen in hun tekstbeleving en in hun gezichtsuitdrukkingen – die wederom door de kleine ruimte van de container heel goed op te merken zijn.

Iedereen vergat even dat de zon toch echt scheen toen in de container iedereen leek te verdrinken in de regen. Het toneelstuk van de Noorderlingen is eentje die ik niet had willen missen.