Teatro Bonobo - Noorderzon 2018 Een wereldprobleem in gevatte dialogen

Gezelschap 'Teatro Bonobo' is helemaal uit Chili gekomen voor Noorderzon. Sterker nog: hun voorstelling 'Tú Amarás is voor het eerst in Europa te zien. De ingrediënten voor een onvergetelijke avond in het Grand Theatre lijken aanwezig, maar...

Wanneer ik als laatste ga zitten valt mij op dat de theaterzaal slechts voor de helft gevuld is. Waar is het grote Noorderzon-publiek eigenlijk gebleven? Wellicht bij publiekstrekker Glitch in de Romeo tent (overigens ook een aanrader)? Of op een terras om het laatste weekend van Noorderzon te vieren? Of hebben mensen zich toch laten weerhouden door de beschrijving van deze voorstelling?

"Buitenaardse wezens in snedig gesprek met de xenofobische mens..." Tja, niet echt een luchtig onderwerp voor een mooie zomeravond... Mijn verwachting is dan ook dat deze voorstelling heftig wordt en dat het opschudding veroorzaakt. Daarnaast ben ik nieuwsgierig naar die buitenaardse wezens: Ameniten genaamd. We krijgen echter iets heel anders voorgeschoteld.

In plaats van een ruimteschip zie ik kantoorstoelen op het podium. En de tekst: 'Tú Amarás - Jij zal liefhebben'. Liefhebben? Op kantoor? Geen idee waar dit naartoe gaat. Datzelfde geldt voor de beginscène: we gaan terug in de tijd en er zijn grote fakkels. Spannend: er vindt een vurige en hilarische dialoog plaats. Een gesprek tussen mensen die elkaar geen ongemakkelijk gevoel willen bezorgen.

Woorden worden ingeslikt of verdraaid. Er wordt teveel gepraat. En er zijn ongemakkelijke stiltes.

Het gevolg laat zich raden: hierdoor wordt de situatie juist heerlijk ingewikkeld. Vervolgens springen we naar het kantoor: de toekomst. Op deze plek wordt een lezing gehouden over Amenieten: aliens (het woord 'aliens' blijkt overigens superfout) die zich hebben gevestigd op onze aarde. Het grote probleem? Ze krijgen minder goede zorg en sterven eerder. Dat komt doordat hulpverleners worden beïnvloed door hun vooroordelen ten opzichte van deze nieuwkomers.

Als kijker krijgen we vooral de voorbereiding te zien op deze lezing. De hoofdpersonen blijken daarbij te worstelen met hun eigen vooroordelen, gebeurtenissen uit het verleden en uiteraard... De powerpoint presentatie. Het uitgangspunt van de voorstelling – vreemdelingenhaat – is zwaar en de verhalen zijn schrijnend. Toch zorgen de scherpe en grappige dialogen ervoor dat je als kijker actief blijft en niet droevig wordt. 

Humor en ongemakkelijkheid blijken op een verrassende manier samen te gaan.

Het taalgebruik is verfrissend, verrassend en op bepaalde momenten ook verontrustend. Zoals het een goede Noorderzon-voorstelling betaamt, loopt alles finaal uit de hand. Het stuk zet aan tot nadenken. Het is tekenend om over nieuwkomers – de Ameniten – te praten, zonder dat een Ameniet het podium betreedt. De omslachtige manier waarop de spelers te werk gaan is lachwekkend, maar doen wij in het dagelijks leven stiekem niet precies hetzelfde? Eigenlijk wordt er vooral over mensen gepraat, in plaats van met mensen.

Uit het nagesprek met de makers blijkt dat ze de voorstelling hebben gemaakt om toeschouwers bewust te maken van hun vooroordelen ten opzichte van nieuwkomers. Deze vooroordelen gaan volgens mij verder dan Zuid-Amerika; in Europa hebben we ermee te maken. En in Nederland. In Groningen. Vooroordelen lijken in ieder mens te zitten en dus ook in mezelf.

Het antwoord hierop? Tú Amarás, jij zal liefhebben. Compassie voor jezelf en de medemens. In een tijd waar de wereld in brand lijkt te staan en mensen elkaar intens kunnen haten, lijkt dit makkelijker gezegd dan gedaan. Toch stemt de voorstelling tot hoop: realiseren wat je kunt doen tegen vooroordelen is al heel wat. Alleen al om die reden verdient de voorstelling meer publiek. Publiek vanuit de hele wereld.