Jong geleerd, oud gedaan

Op zondagmiddag mag ik te gast zijn bij de voorstelling 'Wrakhout' door De Noorderlingen. Het Grand Theatre stroomt vol met familie en vrienden van de spelers. De plaatselijke bloemenwinkels hebben uitstekende zaken gedaan. De voorstelling van een uur is vrij en losjes geïnspireerd door het boek 'Lord of the Flies' van de Britse schrijver William Golding. Het was zijn eerste roman en verscheen in 1954.

Een bestseller was het boek niet meteen. Sterker nog: jarenlang was het in Amerika zelfs verboden! De reden was dat leerlingen op lagere en middelbare scholen hierdoor wel eens op nare ideeën gebracht konden worden.

'Lord of the Flies: hoe was het ook alweer?

Een groep jongeren overleeft een vliegtuigcrash en komt terecht op een onbewoond eiland. Wat te doen? Ik denk dus: als je zonder ouderlijk toezicht en betweters in zo’n situatie terecht komt is dat ideaal om, als is het maar voor even tot er hulp en redding komt, een mooie lieve wereld te creëren. Helaas… er zijn Haantjes-de-voorsten. Twee leiders splijten de groep in twee kampen. Een kamp wil hutten bouwen, ordelijk vergaderen, een vuur aanleggen en brandend houden, het andere kamp maakt speren en gaat op jacht. Zelfs in deze miniatuurwereld breekt oorlog uit en vallen er doden… Jong geleerd is oud gedaan. De titel verwijst in het Hebreeuws naar de duivel Beëlzebub. Deze duivel wordt in de roman aangeduid als 'het beest'. Maar het beest zit in de mensen, ook al zijn ze nog heel jong, zelf.

De Noorderlingen bestaat bijna veertig jaar! Bijna veertig jaar leiden ze jonge mensen op die ambities hebben om door te stromen naar een kunstvakopleiding op hbo-niveau en vervolgens professioneel in het theatervak aan de slag te gaan. In die jaren hebben veel getalenteerden de weg gevonden naar de diverse gezelschappen, producties, de film- en televisiewereld.

Er is de Stormgroep: heel jonge talentjes (10-13 jaar) leren de grondbeginselen van het theatervak. Vervolgens kunnen ze doorstromen naar de Introgroep en de echte opleiding verdeeld in Fase I, II en III. Tenslotte is er de Productiegroep: de laatste fase van de opleiding. Ieder jaar wordt de Productiegroep door De Noorderlingen samengesteld. Deze groep bestaat uit jongeren die van theater hun beroep willen maken. Een jaar lang vormen zij onder begeleiding van professionals een collectief. Dit betekent: fulltime professioneel trainen, maken en spelen voor publiek.

Het Grand Theatre is al jaren een van de vaste speelplekken. Het zaallicht gaat uit, het wordt muisstil, de spanning is te snijden.

'Wrakhout' is een montagevoorstelling geworden.

De highlights, waar het wezenlijk om draait, zijn uit het verhaal gepakt: de strijd om het leiderschap, de tweedeling, het kidnappen, overlopen, de moorden en de uiteindelijke redding. En vormgegeven in een hele energieke uitvoering zoals je van jonge mensen mag en kan verwachten. Er wordt over de grond gerold, heel veel gerend. Daarnaast ook prachtige verstilde momenten, schaduwspel, complete stiltes en grijpt een enkele speler de microfoon voor een stukje zang. De spanning wordt vanaf het begin heel knap vastgehouden en zelfs nog opgevoerd.

wrakhout — © Boris Stokman, voorstelling Wrakhout, De Noorderlingen

Wat helemaal een groot compliment waard is, is dat iedereen zonder geluidsversterking speelt en dat iedereen ook fantastisch verstaanbaar is. De karakters zijn absoluut en zonder uitzondering geloofwaardig. Van de situering op een eiland is mijn beeld minder. Ik ervaar een black box en zie doeken. Het doet mij denken aan een schoolkamp in Nederland. Of een verlaten gebouw. Ik doe een stap terug in de tijd naar mijn middelbare school. De Haantjes-de-voorsten, de leiders die bepaalden wie zich aan mochten sluiten of móesten sluiten (het kidnappen) en wie gepest moest worden, elke dag weer opnieuw, ieder uur van de schooldag (karaktermoord).

Als de redding uiteindelijk daar is, dan is het ergste kwaad al geschied.

De schaamte en het verdriet als ze beseffen wat ze eigenlijk hebben aangericht, is bij de jonge Robinsons Crusoe pijnlijk tastbaar: in een prachtige treurmars gaan ze zingend af.

Stuk voor stuk hebben ze deze lakmoesproef doorstaan: ze zijn getalenteerd. En meer. Om naast je middelbare schoolopleiding zo intensief jarenlang met deze vooropleiding bezig te zijn, vergt discipline en doorzettingsvermogen. Het wordt nog spannend: de toelatingseisen voor theateracademies zijn pittig. De concurrentie enorm. Maar deze jeugd is al heel goed op weg geholpen. Over een aantal jaar zien we enkelen van hen zeker terug op het toneel van de Stadsschouwburg. Jong geleerd, oud gedaan!

Makers

Regie: Lies van de Wiel
Techniek: Herman van Keulen
Beeld: Boris Stokman
Kostuums: Lotte Lohrengel & Nicky Schoor
Productie: De Noorderlingen

^{Foto's: © Boris Stokman, voorstelling Wrakhout, De Noorderlingen}

Dio van Velden

27-03-2024