Bommen Berend Jeugdtheater i.s.m. Volksvermaken Groningen Koekje van eigen deeg

Sinds 1672 viert Groningen op 28 augustus het Gronings Ontzet. Beter bekend als 'BOMMEN BEREND'. En nu, in 2022, al voor de driehonderdvijftigste keer! Een jubileum en dus extra feest. Maar wat vieren we nu eigenlijk?

1672 staat in de geschiedenisboeken als een rampjaar. Want wat gebeurde er?

Allereerst heette Nederland nog geen Nederland. Wij waren de 'Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden'. Ook was er nog geen koning en geen minister-president. Het land werd geregeerd door de Staten Generaal en een raadspensionaris: de machtigste man van het land. Sinds 1653 was dat Johan de Witt. Zijn broer Cornelis had ook veel in de melk te brokkelen en was bovendien een held. Hij had veel oorlogen gewonnen met admiraal Michiel de Ruyter. Onze republiek was rijk en machtig. En dat maakte andere landen stikjaloers. Daar wilden ze wel een flink deel van hebben.

In 1672 gaat het allemaal mis. De Franse legers van Koning Lodewijk XIV (de Zonnekoning) bestormen ons land, de Engelse legers komen over zee op ons af en vanuit Munster rukken de Duitsers onze kant op. Dat zorgt voor veel ellende: de enorme handel met de rest van de wereld komt in gevaar, de schatkist raakt leeg door al dat oorlog voeren. Er wordt geplunderd en gemoord en er is tekort aan voedsel. En wie krijgen de schuld? De gebroeders De Witt. Op 20 augustus van dat jaar worden ze publiekelijk in Den Haag vermoord.




Groningen werd intussen aangevallen door de legers (23.000 man sterk!) van een bisschop uit Munster. Die man heette Christoph Bernhard von Galen. Deze bisschop hield erg veel van bommen en vuurde een maand lang duizenden bommen, granaten, kogels en zelfs straatkeien af op de stad. Vandaar zijn bijnaam 'Bommen Berend'. Maar Groningers zijn stug en ze verdedigen zich flink. De leiding had een Duitse officier met de naam Carel Rabenhaupt. Die was al wel bejaard maar zijn hersens werkten heel goed. Hij zette het hele gebied rond Groningen onder water nadat al het vee, de burgers en al het voedsel naar de stad waren gebracht. Er was geen magere kip, zelfs geen verse rat meer buiten de stad.

Iedereen hielp mee met de verdediging: burgers, studenten, professoren en zelfs dominees.

Bovendien had Rabenhaupt het aller grootste kanon ter wereld: de Groote Griet. De helft van het Duitse leger werd in de pan gehakt (het koekje van eigen deeg!) en de rest vertrok met de bisschop op 27 augustus terug naar Duitsland. Daarom wordt al eeuwenlang op de 28ste augustus Gronings ontzet gevierd ofwel: 'Bommen Berend'.

In Groningen is zelfs een Bommen Berend Jeugdkoor. Bedacht en gestart door dirigent en muziekleraar Marcel den Os voor de Koninklijke Vereeniging van Volksvermaken en Museum aan der A (het voormalig Noordelijk Scheepvaartmuseum). Samen met componist en schrijver Robert Ramaker maakte hij de jeugdmusical 'Bommen Berend'. Er is hard gerepeteerd door een kleine twintig jongeren tussen de 10 en 15 jaar. Zo willen ze allemaal het verhaal over de belegering en overwinning van Groningen levend houden. En dat doen ze met aanstekelijk enthousiasme en heel veel energie.




Het is druk op de binnenplaats van het museum. Alle stoelen zijn bezet. Er moeten er nog bijgehaald worden en een aantal mensen moet zelfs staan! Er zijn twee vertellers die ons meenemen in het verhaal. En we zien bakkersdochter Zwaantje en Tammo, het stoere zoontje van een bierbrouwer. Die twee stelen vol bravoure de show en zijn voor de duvel nog niet bang dus al helemáál niet voor een rare Duitse bisschop. Samen met een heel stel vrienden helpen ze flink mee met de verdediging van de stad.

Met veel zangnummers en tussendoor wat korte tekstjes wordt zo het verhaal van Gronings Ontzet verteld en tot leven gewekt. De liedteksten en melodieën zijn fris, modern en goed verstaanbaar. En er is zelfs een echte kalverliefde. De Duitse soldaat Heinz wordt smoorverliefd op de Groningse Zwaantje. Natuurlijk moeten de Stadjers eerst helemaal niks van die Duitse snuiter hebben.

Romeo & Julia, West Side Story en dát allemaal in Groningen: als dat maar goed komt.

En het komt goed: Zwaantje krijgt haar eerste kus van Heinz en zij geeft hem een koekje van eigen deeg! De bisschop en zijn soldaten vluchten met de staart tussen de benen en de stad viert feest. Nu al voor de driehonderdvijftigste keer!




Het is de allereerste voorstelling, de première, en dat is altijd extra spannend. Vooral met al die papa's, mama's, opa's en oma's en andere familie en vriendjes in het publiek. De zenuwen gieren over de binnenplaats. Zelfs de burgemeester is er en ja…dan val je weleens stil. Maar dat heeft hij zelf ook hoor. Een tijdje geleden groette ik hem in de Oosterstraat met: 'Goedemorgen edelachtbare'. Hij zei niks terug!

Het publiek geniet met volle teugen, net als de acteurs, de muzikanten en de medewerkers en vrijwilligers van het museum. En net als wij van Theater 050. Van harte gefeliciteerd allemaal! Wat een Gronings talent. Graag, heel graag volgend jaar weer zo'n koekje van eigen deeg!

^{Fotografie: © Dave Andrew, jeugdmusical 'Bommen Berend' - Bommen Berend Jeugdtheater i.s.m. Volksvermaken Groningen}