Een carrière als psycholoog en theatermaker? Renie Bahlmann doet het. Ze maakt een kleinkunstvoorstelling die haar de mogelijkheid biedt om solo te schitteren. Toch maakt zij een andere, verrassende keuze. In plaats van zelf op het toneel staan, laat Renie haar voorstelling uitvoeren door zes andere spelers die zij regisseert vanuit Vrijdag Regieopleiding. Hoe verloopt het maakproces? Ik ga het beleven.
In Vrijdag Kunstencentrum ga ik op zoek naar Zaal 16, waar het gezelschap vanavond repeteert voor On my mind. Vanuit de receptie krijg ik het advies om de lift te nemen. In deze lift hangt een briefje met de boodschap dat slechts één persoon erin mag. Achteraf zie ik daarin een zekere symboliek met de voorstelling. On my mind heeft namelijk als subtitel: kleinkunst met z'n zessen. Oorspronkelijk heeft Renie deze productie gemaakt als eigen solo-voorstelling, maar binnenkort gaan zes andere acteurs allemaal een stuk van haar persoonlijkheid verbeelden in het theater.
Als ik bij de juiste zaal ben, hoef ik eigenlijk niet eens de deur te openen om erachter te komen dat de sfeer goed is.
Als ik boven ben, komen vrolijke stemmen en gelach mij tegemoet. De ontvangst in de oefenruimte is hartelijk, ik krijg thee en er wordt een stoel voor mij klaargezet. Iedereen maakt een vrolijke indruk. Ondertussen wordt er hard gewerkt aan de scènes en aan de verbinding tussen alle losse stukken. Nog ruim twee weken te gaan voor de uitvoering… De voorstelling is nu op het punt dat iedereen begrijpt wat de eigen rol inhoudt en wat er gedaan moet worden.
Onder de regie van Renie heeft de groep ernaar toegewerkt dat alle personages op de juiste manier worden neergezet. Vanavond worden bepaalde knopen doorgehakt. Bijvoorbeeld over de kwestie: wat is de positie van 'de ziel'? En dan wordt 'de ziel' hier niet bedoeld als een schepsel of iets abstracts. In On my mind is het een personage van vlees en bloed, zij vormt een rode draad en zal telkens ergens op het podium te zien zijn. In feite is de ziel ook een stukje van Renie zelf.
Over het achterliggende idee van de voorstelling vertelt zij: "De voorstelling gaat over de verschillende stemmen die je in jezelf kunt hebben: zo'n engel en duivel. Ik merk dat dit thema herkenbaar is voor andere mensen." In deze productie wordt iedere eigenschap verbeeld door een acteur. Naast de ziel is er een dromer, een kind, een zwartgallig persoon, een personage dat aan struisvogelgedrag doet en een healthfreak. Laatstgenoemde is bijvoorbeeld bezig met yoga, avocado's of met wat er maar in de mode is op gezondheidsgebied.
Tijdens deze repetitie worden de personages samengebracht.
De groep oefent een van de laatste scènes: een lied waarvan ik voorspel dat het refrein zal blijven hangen bij het publiek. Even lijkt daarbij ook een soort verbinding tussen de personages ontstaan. Eind goed, al goed? "Daar zit nog een randje aan," verklapt Renie alvast. Bij een andere scène ligt de focus vooral op de dromer. Dit personage staat gebukt bij een grote doos die op de vloer staat. Terwijl ze deze doos bekijkt, is het alsof de zwarte hoed in haar hand een eigen leven leidt. De hoed trekt aan haar arm, ze moet mee. De dansvloer op. Samen laten zij zich meevoeren met de muziek.
Gaat de dromer verder met een imaginaire danser of maakt ze toch een andere keuze? De hoed lijkt in deze scène tot leven te komen, als een extra personage. Wat is het geheim? Goed oefenen met de arm – niet strekken, maar soepel en ontspannen de hoed vasthouden – en in beweging blijven. Renie: "Zodra de hoed stil valt, is het een dood voorwerp en dan is de magie verdwenen." Intrigerend om deze scène te zien: het maakt nieuwsgierig naar het vervolg.
Met On my mind wil Renie begin juli gaan afstuderen aan de Opleiding Regie voor Amateurtheater van Vrijdag. De reden om hiervoor haar eigen solo-voorstelling te regisseren – nog voordat ze deze zelf heeft kunnen spelen – was vooral praktisch van aard. Een nieuwe voorstelling uitwerken om te regisseren, zou een tijdrovend proces zijn geweest. Renies eigen kleinkunstvoorstelling lag feitelijk al klaar. Ze werd op een idee gebracht: waarom niet deze solo-voorstelling laten uitvoeren door iemand anders? Uiteindelijk werden het 'zes anderen'. Het regisseren bood Renie de mogelijkheid om alle verschillende kanten uit te werken en te spelen met de vraag: hoe werken al die lijntjes in haar hoofd?
Haar beslissing is goed uitgepakt. Er is inmiddels groen licht van de opleiding om On my mind naar het Prinsentheater te brengen. Daarmee is een belangrijke stap gezet richting afstuderen. Echter… "Het is ontzettend leuk om te doen, maar tegelijkertijd is het een bak werk." Daarmee doelt Renie op het feit dat de productie intensief te noemen is. De tijdsdruk is groot. In korte tijd moet Renie, samen met de groep, haar voorstelling realiseren. Sinds april is iedereen druk bezig met de repetities: wekelijkse sessies van ruim twee uur. Nu de datum van de uitvoering nadert, zal de groep nog vaker bij elkaar komen.
Alle persoonlijke eigenschappen staan straks als een personage op het toneel.
In het begin was het voor Renie even wennen om alle persoonlijke kanten in zichzelf daadwerkelijk tegen te komen en te regisseren. Ervaren hoe ze eruitzien, hun stemmen te horen en hen zien bewegen. "Dat was echt maf. Zoals de spelers deden, zo voelde ik het zelf ook," vertelt ze, "Nu we als groep langer bezig zijn en we ook individueel aan alle rollen hebben gewerkt, valt alles op zijn plaats. Je merkt dat alles samenkomt. Dat wordt superstrak."
Ik vraag haar wat er na de uitvoering van On my mind gaat gebeuren. Moet er nu een nieuwe solo-voorstelling worden gemaakt om daarmee zelf op de planken te staan? Dat ligt volgens Renie nog open. Wie weet kan ze met elementen uit deze voorstelling alsnog zelf op het toneel staan, maar wel op een andere manier. In een nieuwe volgorde misschien? Die keuzes zijn voor later.
Na afloop gaat iedereen naar beneden, met de trap. Dat doet mij denken aan het briefje in de lift: één persoon tegelijkertijd. Maar ondanks dat je in de lift slechts een persoon zal aantreffen, kunnen dat stiekem zes mensen zijn. Dat laat deze productie zien. Of, zoals Renie het verwoordt: "Door de voorstelling op deze manier uit te voeren, is er meer ontstaan dan dat ik nu in mijn eentje op het toneel had gestaan. Een onverwachte uitkomst, maar het is echt mooi zo."
'On my mind – kleinkunst met z'n zessen' wordt op 1 en 2 juli gespeeld in Vrijdag Prinsentheater, aanvang 19:30.
Spelers: Hanneke Scheffers, Ilse van der Hoeven, José Timmer, Kees Jan Luursema, Lies van der Kam en Louise van der Hoeven
Regie: Renie Bahlmann, vanuit Vrijdag Regieopleiding
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Spelen met serieuze levensvragen
Ingrid de Vries
Verhalen
Dio van Velden
Verhalen
