Zij/Hem/Hij/Haar/Meer (deel 2)

Marlene Dietrich: wie kent haar nog? Als ik haar naam wel eens laat vallen en iets over haar vertel in mijn theaterlessen of regieprocessen, zie ik wazige blikken. Voor de jeugd vallen dergelijke verhalen in de categorie: er is een nieuwe dinosoort ontdekt. Logisch. De carrière van deze legendarische diva speelde zich af van 1930 tot 1975. De laatste vijftien jaar van haar leven heeft ze zich opgesloten in haar Parijse appartement.

Dus even een introductie in vogelvlucht.

Marlene Dietrich werd in 1901 geboren in een voorstadje van Berlijn. In 1930 wordt ze ontdekt door regisseur Josef von Sternberg en krijgt ze de hoofdrol in zijn film Der Blauwe Engel. Ze zingt: "Ik bin von Kopf bis FuB auf Liebe eingestellt…". Het is een doorslaand succes en Marlene is een ster. Andere films volgen.

Ze ontvlucht Nazi-Duitsland en gaat optreden voor geallieerde troepen. Na de oorlog zet ze die carrière als zangeres/performer door. Ze wordt een wereldster en diva, niet in de laatste plaats door haar uitdagende levensstijl. Ze draagt mannenpakken en heeft affaires met mannen én vrouwen. In 1963 krijgt ze op het Grand Gala du Disque een Edison uit handen van Godfried Bomans die opmerkt: "Ach, had mijn vrouw maar één zo’n been". De bevroren glimlach op haar gezicht is prachtig. Geraffineerd en mysterieus…

Eind vorige eeuw beleefde ik de theaterhit 'Marlene' voor het eerst in Londen met een schitterende Sian Phillips in de hoofdrol.

In 2002 zag ik de Nederlandse versie met Jasperina de Jong. In haar eerdere one-woman-show De gekkin van de gracht had ze al een indrukwekkend voorproefje gegeven. Een persiflage bijna, maar dichterbij de ware Marlene kon je nauwelijks komen. Haar vertolking in de musical viel mij tegen: hard en kil (en haar benen waarmee ze nog trachtte te koketteren waren te kort). Wat aan menigeen de opmerking ontlokte: "Marlene moet je door een man laten spelen".

En dat gebeurt nu. In de kleine zaal van de Oosterpoort kruipt de Duits-Nederlandse zanger/entertainer Sven Ratzke (1977) in en onder de huid van deze legende. Hij wordt bijgestaan door actrice Julia Herfst en pianist Jetse de Jong. Deze theaterproductie is een beetje een rare: voor de pauze is het een eenakter waarin La Dietrich zich voorbereidt op haar legendarische concert in 1960. Na de pauze geeft ze dat concert. Lang niet alle bezoekers hebben dat geweten. Die hadden ook voor de pauze al veel meer van haar nostalgische nummers verwacht en gewild. En hebben de tweede helft niet afgewacht.

Ratzke is een verdienstelijk acteur. De teksten zijn vlot en vaak guitig. Toch voel ik de Marlene niet. Hij komt nog het meest dichtbij als hij het bij zijn grootste talent houdt: entertainen. Zijn interacties met het publiek zijn fantastisch. Innemend, uitdagend en plagend. Wie verder opvalt, is pianist Jetse de Jong. Hij begeleidt de monologen en dialogen met lichte klanken maar pakt net voor de pauze gewelddadig uit. En dat alles met een stoïcijns gezicht. De ware Marlene zit achter de vleugel! Marlene-met-de-baard weliswaar…

Na de pauze krijgen we dan het fameuze concert.

Ratzke toont hier zijn grote zangkwaliteiten en krijgt na elk nummer de handen enthousiast op elkaar. Toch voel ik nog steeds de Marlene niet. Groots is zijn vertolking van het nummer Johnny, wenn du Geburtstag hast. Hier beleven we een door en door gepokte en gemazelde ras-entertainer. Muisstil wordt het bij haar grootste successen welke zij voor de geallieerde troepen zong: Lili Marleen en Sag mir wo die Blumen sind. Sven vertolkt beide nummers prachtig ingetogen. Het zijn uiterst ontroerende momenten en vooral het laatste nummer is altijd actueel geweest en zal het ook wel altijd blijven. Ik zou hem en dit repertoire aanbevelen voor de eerstvolgende 4 mei.

Ik ben blij dat ik deze voorstelling heb beleefd. Kwalitatief goed en professioneel. Met heel mooie en indrukwekkende momenten. Maar ik miste het raffinement en vooral… het mysterie. De opmerking: 'Marlene moet je door een man laten spelen' is zeer verdienstelijk ingelost. En ja, hij heeft absoluut de benen!