Theater 050 is uitgenodigd voor de voorstelling 'Gendermonologen' van 'Raymi Sambo Maakt'. Ik had nog nooit van deze makers gehoord, maar ze maken al vele jaren. Met deze voorstelling stonden ze eerder op Oerol en nu dus op tournee. Gelukkig doen ze ook Groningen aan en ook nog eens het heerlijke Grand Theatre. Er worden circa 35 gasten verwacht. We worden verzocht zo dicht mogelijk bij elkaar te kruipen en zo dicht mogelijk op de speelvloer.
De titel Gendermonologen is ongetwijfeld afgeleid van de moeder van alle monologenreeksen De Vagina Monologen (1996): een toneelstuk van de Amerikaanse schrijfster en feministisch activiste Eve Ensler. Een stuk wat ook in Nederland volle zalen trok met heel diverse en verrassende bezettingen en waarin alle gene overboord werd gezet.
De vijf spelers komen op en nemen plaats op lichtgevende kubussen. In de Safe Space zoals ze het zelf noemen. Stuk voor stuk heel bijzondere mensen. Van broodmager tot volslank, van lelieblank tot aardedonker. De bijzondere kostuums verhullen weinig behalve het geslacht. Melvin Aroma opent a capella met een prachtige spiritual zoals alleen donkere mensen die kunnen zingen. Met zijn geluid als de Bourdonklok op de Waalsdorpervlakte weet hij mij en vele anderen diep te ontroeren.
Jezelf zijn is makkelijk, het zijn anderen die dat moeilijk maken.
"Het is wetenschappelijk bewezen dat je in twee seconden een intuïtief goed oordeel over iemand kunt vellen. Dus als je nu naar mij kijkt, wat zie je? Wat dacht je? In welke categorie plaats je mij: jongen, meisje, non-binair? Wat is dat eigenlijk? Hoe ziet dat eruit?" Een stuk tekst uit een van de monologen.
We krijgen ook korte lessen geschiedenis. In de 15e en 16e eeuw kenden ze op heel veel plekken in de wereld wel vier of vijf verschillende genders. Veel van de vrouwen en mannen die niet normatief heteroseksueel waren, hadden een bijzondere status. Werden vereerd en met veel respect behandeld. Sommigen werden zelfs als heilig beschouwd. Geen discriminatie, spotternij of geweld. Tot….ja tot de kolonisten kwamen en daarmee hun geloof: het katholicisme en protestantisme. Plots waren al die bijzondere mensen primitieve ketters.
Ook nu is de dreiging groot. De openhartige verhalen over altijd op je hoede zijn, bang zijn. Bang om plotseling ingesloten te worden en bespuugd te worden. Oversteken om groepen jongeren te ontwijken. Ik ken het maar al te goed. Maar Gendermonologen is geen bundel zielige verhalen. Het lef, doorzettingsvermogen en overleven spatten van de speelvloer. Verhalen over voor het eerst staand plassen, een eerste verliefdheid, de eerste seks. De lesbische moppen zijn komisch. Maar een kanonnade van scheldwoorden komt weer keihard binnen. Enkele bezoekers verlaten de zaal.
Het is juist de afwisseling die deze voorstelling tot een heel sterke maakt.
De vijf spelers zijn zonder uitzondering bijzonder veelzijdig getalenteerd. De bewegingsroutines zijn eenvoudig maar geraffineerd. Hoewel eenvoudig…als dezelfde Melvin van de openingsaria in een spagaat zakt, levert dat een open doekje op. De kledingstukken, vaak voorzien van teksten en symbolen, zijn slim en functioneel.
Naarmate de voorstelling vordert, neemt het activisme toe. De toon wordt feller. 'The opposite of gay is sad'. Tot we bijna op het einde worden uitgenodigd om van de tribune te komen en plaats te nemen in de Safe Space. Met gesloten ogen ondergaan we een ademhalingsoefening.
Als de ogen weer open mogen, staan de spelers op de tribune. En wordt ons een vraag gesteld.
Nu, hier in deze Safe Space, voelen wij ons veilig. Maar straks, buiten op de straat, in de grote boze wereld, zijn wij dan nog steeds veilig? En zo niet: bent u er dan voor ons? Afgelopen 4 mei toen ik naar de herdenking keek op de Waalsdorpervlakte schoot mij een opmerking te binnen welke ik ooit eens hoorde en mij is bijgebleven: 'Je mag wel bang zijn, maar niet laf'. Ik hoop zo dat ik er op die manier nooit hoef te zijn voor deze bijzondere mensen. Maar ik was er deze avond voor ze. En met het schrijven van dit verslag. Wees lief voor elkaar alstublieft…
Makers
Regie: Raymi Sambo (hij/hem) regie-assistent: Sarah Goorhuis (zij/haar)
Spel: Melvin Aroma (hij/hem), Jimmi Heijgelaar (hij/hem), Joëlle Toeange (zij/haar), Sjoerd Eltink (hij/diens), Jiska Mensink (zij/haar)
Tekst: Ayden Carlo (hij/hem) co-auteur: Raymi Sambo, met dank aan de spelers
Dramaturgie: Gerardjan Rijnders (hij/hem)
Choreografie: Carolien Canters (zij/haar), met dank aan: Anne Suurendonk (zij/haar)
Compositie: Kaspar Schellingerhout (hij/hem)
Licht: Jasper Kayser (hij/hem)
Productie: Chanel van Rigteren (zij/haar), productie Oerol: Eva Hermus (zij/haar), Noa Berendsen (zij/haar), Merel de Vries (zij/haar) (assistent)
Decor: Marcel Kranendonk (hij/hem)
Styling: Timo Arling (hij/hem)
Idee: Raymi Sambo (hij/hem)
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Wat gebeurt er in jouw leven en hoofd als je een crisis doormaakt?
Ingrid de Vries
Verhalen
Zij/Hem/Hij/Haar/Meer (deel 2)
Dio van Velden
Verhalen
