Als theaterbezoeker wacht je meestal vóór de voorstelling. Tijdens de voorstelling moeten wachten, is niet gebruikelijk. Toch gebeurt dit in 'La Codista'. In deze solovoorstelling laat theatermaakster Marleen Scholten het publiek een uur lang wachten. Samen met haar staan we even stil in de tijd.
Marleen Scholten verwelkomt ons in de benedenzaal van het Grand Theatre, als wachtende vrouw. Boven haar hangt een verlicht vlak. Verder zijn er geen attributen op het podium. Kortom: een sobere wachtruimte. Zelf is zij onopvallend gekleed. Ze draagt makkelijke schoenen (want hakken zijn niet praktisch), een grote leren tas met allerlei vakjes en een beige jas.
De vrouw heeft zichzelf voorbereid om lang te kunnen wachten.
Zij heeft nummer 127 en nummer 64 is nu aan de beurt. Dat gaat dus een tijdje duren… Gelukkig is 'geduld' haar vak. Sterker nog: deze vrouw laat zichzelf betalen om namens iemand anders in de rij te staan. En ze heeft wel wat wacht-tips voor ons. Draag kleding in laagjes, want je weet maar nooit wat de temperatuur is in de wachtruimte. Neem altijd voldoende zakdoekjes mee, want er is bijna nooit voldoende wc-papier en de toiletten zijn meestal smerig. Zorg voor voldoende gembersnoepjes en/of sigaretten als je op zoek bent naar afleiding.
Iedere dag gaat de vrouw op pad om in de rij te staan namens allerlei opdrachtgevers. Zoals een advocaat die medicijnen moet halen en burgers die hun paspoort of rijbewijs moeten vernieuwen. Maar ook: voetballiefhebbers die tickets willen scoren voor een speciale wedstrijd, Beyoncé-fans die toegang achter de schermen willen, liefhebbers van gadgets waarvoor je midden in de nacht bij een winkel moet staan of fans die een boek willen laten signeren door die ene schrijver.
De wachtende vrouw noemt zichzelf 'codista'. Dit beroep is afgeleid van het Italiaanse woord 'coda' dat 'rij' betekent. Deze voorstelling, geproduceerd door acteursgroep Wunderbaum en Associazione TRAK, is gebaseerd op het verhaal van Giovanni Cafaro uit Milaan. Nadat hij zijn baan verloor, besloot hij om voor anderen tegen betaling in de rij te staan.
We moeten een uur wachten, zal later blijken. Voor een 'codista' is dat kort te noemen.
Marleen Scholten, zelf woonachtig in Italië, ging – net als Giovanni Cafaro – in lange rijen staan om het mechanisme van 'wachten' zelf te ondervinden. Ze keek aandachtig naar haar mede-wachtenden en het personeel aan de balie en deelt nu haar observaties met het publiek. Ze hoort mensen regelmatig zeggen: "Ik zit de tijd uit." Daarmee doen we alsof het wachten geen probleem is. Maar eigenlijk is er niemand die dat écht wil. We willen zo snel mogelijk aan de beurt zijn.
Voor een codista werkt wachten anders, omdat ze wordt betaald voor de tijd die ze daadwerkelijk in de rij doorbrengt. Hoe langer, hoe gunstiger. De vrouw vertelt ons: "Ik wil niet de eerste zijn, liever de laatste. Hoe sneller de wereld gaat, hoe meer ik vertraag. Ik ga tegen de stroom in. Als een zalm. Voor een codista is de wereld andersom." Ondertussen schuiven we tergend langzaam op in de wachtrij. Iets verder dan nummer 70. Nog lang niet aan de beurt.
Van alle wachtrijen die de codista meemaakt, vormen die van overheidsinstanties de grootste uitdaging. Er ontstaan ongemakkelijke situaties. Medewerkers achter de balie moeten dikwijls ongeduldige mensen te woord staan. Verder worden mensen weggestuurd, omdat ze eerst nog een formulier hadden moeten invullen. Wanneer zij zich later melden met het juiste formulier moeten ze opnieuw vertrekken. Met wéér een andere opdracht en opnieuw moeten wachten… De codista stelt vast: "Bureaucratie is bedoeld om niet begrepen te worden."
Doorstaan of doorslaan…
We krijgen een inkijkje in het leven van de vrouw voordat ze codista werd. Ze had een succesvolle loopbaan binnen het management. Tot ze werd ontslagen. In haar werk moest ze altijd meegaan met de stroom. Maar tegen welke prijs? Het wordt duidelijk dat haar leven toen absoluut niet in het teken stond van 'vertragen'.
Als ze vertelt over haar vele sollicitaties, wordt de vrouw emotioneel. Ik denk ontreddering en machteloosheid te zien. Keer op keer krijgt zij van eventuele werkgevers te horen dat ze kiezen voor een ander profiel. Als codista ís ze iemand anders. Iedere dag opnieuw. Zo werkt het blijkbaar tijdens het wachten en in het leven. Het is een kwestie van doorstaan of doorslaan.
De codista herpakt zich. Vandaag heeft ze de wachtrij doorstaan om voor mevrouw D'Angelo een paspoort te regelen. Morgen staat ze in dienst van een ander. Ze pakt haar tas uit en even is ze mevrouw D'Angelo. Ze loopt naar de balie. Nummer 127 is aan de beurt…
Makers
Van en met: Marleen Scholten | Regie assistente: Dafne Niglio | Licht: Emanuele Cavalcanti | Kostuumadvies: Lotte Goos | Productie: Acteursgroep Wunderbaum en Associazione TRAK | Co-productie: Theater Rotterdam | Residentie: OTSE Officine Theatrikes Salento Ellada | In samenwerking met: Ambassade en Consulaat-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden met ondersteuning van Centro di Residenza della Toscana, Kilowatt festival | Dank aan: Giovanni Cafaro, Paolo Aniello, Pietro Valenti, Paolo Mastromo, Bas Ernst, Umberto Angelini, Zona K-Milano, NTGent en Liesje Schreuders
Hoofdfoto: © Luca Chiaudano, scènefoto La Codista, Marleen Scholten, productie: Wunderbaum en Associazione TRAKNog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Dio van Velden
Verhalen
Dio van Velden
Verhalen
