Hoge pieken, diepe dalen

Het is maandagavond, een droge zomernacht, en ik wandel het Vrijdag Prinsentheater binnen. Ik ga 'Een Vlinder van Sneeuw' zien van de productiegroep van Vrijdag. Herinneringen flitsen voorbij als schaduwen op het doek.

Als brugklasser stond ik hier zelf op het podium als de dronken Laura Selmhorst. Twee voorstellingen mocht ik spelen en bij één ervan vergat ik een cruciale zin. Een beginnersfoutje, maar het voelde destijds als een ramp. Het bleek ook meteen mijn laatste keer op het toneel. In het publiek zitten is toch een stuk veiliger.

De voorstelling bestaat uit zes delen, elk ingeleid door de weersomstandigheden van dat moment – opvallend droog voor de tijd van het jaar. Ieder deel vertelt een eigen verhaal, soms abrupt onderbroken door de zin: "Dat gebeurt pas later." Het is interessant om te zien dat de delen eerst apart lijken en vervolgens in elkaar overvloeien.

We duiken in het verhaal van de grafdelver, "We noemen hem Harry."

Midden op de dag aangevallen door een beveiliger en een vuilnisman, met als resultaat een gebroken bril. Harry, opgegroeid met de Bijbel en gewend aan zijn onzichtbaarheid, bleef niet staan toen hem dat bevolen werd. De beveiliger vond dat Harry afwijkend gedrag vertoonde. Echter was Harry zich van geen kwaad bewust.

Vervolgens zien we Valerie, een meisje dat een persoon van een flat zag springen en niet serieus genomen werd. Ze hing zich met een varkenskop aan een kruis en werd ten onrechte als terreurverdachte gezien. Ze was getuige van het geweld tegen Harry door de beveiliger en de vuilnisman en wilde een daad stellen. Haar actie zorgde voor een lockdown. Straten zijn leeg, stilte regeert.

Het volgende verhaal staat alweer klaar in de vorm van Angela, een vrouw van 90, die elke dag ligt te wachten op de dood. Soms doet ze een dutje in een doodskist. Dit oogt luguber. Wekenlang is Angela niet buiten geweest. Wanneer ze ontwaakt, vraagt ze zich af of ze al overleden is als ze uit haar raam kijkt en niemand ziet. Ze besluit naar buiten te gaan en ontmoet een zwerver, een voormalige natuurkundeleraar die alles kwijt is. Als hij geld had, zou hij al het plastic uit de oceaan vissen. Angela haalt al haar bezittingen en geeft deze aan hem. Later blijkt deze zwerver een goeroe te zijn geworden op een berg, met vele volgelingen, die daadwerkelijk het plastic in de oceaan heeft verminderd. Buren slaan alarm als ze Angela’s open deur en lege huis ontdekken en een grote zoekactie volgt.

Inmiddels ben ik gewend aan de vlotte overgangen in deze bijzondere voorstelling.

De minister van Justitie sluit de grenzen vanwege de vele ongeregeldheden. Uiteindelijk wordt Angela doodgevroren gevonden, nadat de lift het niet deed en ze de trappen op moest klimmen. Haar grootste wens is in vervulling gegaan, al betwijfel ik of ze er zelf voor zou kiezen om dood te vriezen.

Ondertussen verlaat Freek, de minister van Justitie, een persconferentie zonder vragen te beantwoorden, nadat hij de grenzen heeft gesloten. Hij weet dat Valeries actie geen daad van terreur was, maar de chaos dwingt hem tot drastische maatregelen. Ook is hij degene die Harry heeft aangereden. Freek, vroeger enorm gepest door zijn broer Rembrandt, worstelt met zijn pestverleden en vraagt zich af of hij wel geschikt is voor de functie. Daar komt nog bij dat hij Harry heeft aangereden.

De voorstelling voelt als een rollercoaster; de vertelvorm van de gebeurtenissen neemt soms een diepe duik naar beneden als deze in elkaar overlopen. Humor en tragedie wisselen elkaar in rap tempo af. Het wordt pas op het laatst duidelijk waarom Harry "We noemen hem Harry" genoemd wordt, als hij, nadat hij is aangereden door Freek, zijn identiteit geeft aan een vreemdeling op het kerkhof die zijn vrouw en dochter heeft verloren en het land uit moet. Zo is het verhaal rond. Als ik het theater uitloop, vraag ik mij af waar Harry is gebleven en of we de echte Harry wel hebben gezien.

Makers

Spel: Bart-Jan de Jong; Frank Elsdijk, Maaike Eringa, Wim Labree, Timo Septer, Anneke Westra, Hesterliena Wolthuis, Klaske Rademaker, Jessica Vogelzang
Muziek: Niels Smit-Duyzentkunst
Regie: Joke Holwerda

Een Vlinder van Sneeuw werd geschreven door Jannemieke Caspers.

^{Foto's: © Chris Top, voorstelling, voorstelling 'Een Vlinder van Sneeuw', productiegroep VRIJDAG}

Suzanne Atema

25-07-2024