Kind aan huis

11 en 12 februari jongstleden was ik te gast in het Prinsentheater bij Vrijdag. Onder leiding van professionele makers werken groepen kinderen en jongeren aan zogenoemde Plusprojecten. Dat zijn projecten voor iedereen die kort en intensief theater wil maken bij Vrijdag.

Vrijdag werkt een heel weekend aan 'Leven in het afvoerputje' en 'Macbeth'.

De Plusprojecten zijn theaterworkshops die eenmalig plaatsvinden in een weekend en steeds in het teken staan van een ander thema binnen het vakgebied van theater. Er doen kinderen en jongeren mee die het gehele jaar al theatertrajecten volgen maar ook spontane instromers die een weekend komen 'snuffelen'.

Bij Vrijdag kun je eigenlijk een leven lang terecht. Jong geleerd is oud gedaan zou je kunnen zeggen, maar ook senioren leren nog steeds nieuwe kneepjes van dit o zo boeiende vak. Jongeren leveren elk jaar bijdragen aan het Jonge Harten Festival. De theatertrajecten eindigen aan het einde van een cursusseizoen altijd met een presentatie maar kinderen en jongeren zijn net wat ongeduriger ofwel gretiger. Een weekend lang keihard werken en dan voor de leeuwen.

En er zijn veel leeuwen. Safaripark Beekse Bergen verbleekt.

Papa's en mama's, opa's en oma's, broertjes en zusjes (die laatsten brullen om het hardst): hele families zijn toegestroomd. Met bossen bloemen en puntzakken zoetigheid. Het zijn tenslotte echte premières! We zijn getuige van twee korte voorstellingen. De eerste gemaakt en gepresenteerd door kinderen tot twaalf jaar. Vanaf die leeftijd behoor je tot de 'jongeren'. Zij spelen Macbeth van Shakespeare. Supertof! Gewoon hoog inzetten!

De kinderen bouwen in een weekend aan een theaterdecor in de vorm van grote maquettes. Een maquette is de wereld nagemaakt in het klein, zoals Madurodam. In deze mini-wereld worden verschillende personages tot leven gewekt in een voorstelling met de titel Leven in het afvoerputje. De zaterdag zijn de deelnemertjes op het binnenplein welkom geheten door een flinke berg afval. Met één opdracht: alles moet stuk! Dat hebben ze zich vast geen tweede keer laten zeggen en er werd volop met oude laptops, keukenspullen en HEMA-, Blokker- en Xenos-prullaria gesmeten. Uit die gruzelementen zijn stukken en stukjes verzameld voor de bouw van drie miniatuurwerelden. De zondag zijn ze hier scenes in gaan maken. Aan het eind van de middag spelen en filmen ze die scenes live voor publiek in een echt theater. Hoe spannend kun je het maken…

Het wordt een samenspel van theater, beeldend kunst, live-animatie, film en acteren.

Voor dit project is de grote fantasie van juist die leeftijdsgroep perfect. Onder bezielende en inspirerende leiding van theatermaker Yvonne van Ginneken en scenograaf/decorbouwer Mieke den Braber. We zien drie maquettes. De eerste is die van het interieur van een huis. Het gaat er wild aan toe: een bende overvallers begint te schieten, er vallen dooien. Een mooiere opmaat naar het latere Macbeth is nauwelijks mogelijk. Een halve minuut later is het etenstijd voor de overlevenden, weer een minuut later bedtijd ('Slaapterusten') en weer een minuut later klinkt een vrolijk 'Goedemorgen!' Alsof het leven al niet snel genoeg gaat. De techniek wordt verstoord door een NL-alert. Er staat een lading piepschuim in brand langs de ringweg: het echte leven dringt zich op maar wordt gelukkig snel met de staart tussen de benen verjaagd.

Ook in de tweede scene wordt geweld niet geschuwd. In een dierentuin breken wilde dieren los en richten een groots bacchanaal aan onder de bezoekers. Steeds wordt alles gefilmd met een kleine camera en geprojecteerd op de achterwand. Het Rotterdamse Theatergezelschap 'Hotel Modern' maakt al seizoenen lang internationaal gelauwerde voorstellingen op deze wijze. Mochten zij zoeken naar nieuwe inspiratie: bij Vrijdag is die volop te vinden! Met een futuristisch ruimteschip (een oude droogkap met aluminiumfolie en een restant Kerstverlichting) reizen we naar de derde mini-wereld. Een kermis waar met partypoppers een heus vuurwerk van confetti wordt afgestoken. Een vrolijke polonaise met alle stralende en glunderende mini-Pierre Bokma's en mini-Carice van Houtens kan niet uitblijven. De wolven en welpjes op de tribunes zijn door het dolle heen.

Even later krijgen we de gelegenheid om de maquettes van dichtbij te bekijken. Ik ben geroerd door de enorme fantasie en vindingrijkheid.

Een printplaat als keukenblok, stukjes piepschuim als ijsberenrots…zo simpel kan spelen zijn. Niks geen hapklare, fantasieloze en prijzige InterToys-meuk. Ik word ruim vijftig jaar terug geworpen in de tijd. Met een oude krant, wat bij elkaar gebedelde lapjes, plukjes wol, knopen, een restje Glucon en wat uitgeputte viltstiften maakten we poppenkastpoppen en fantaseerden en speelden er op los.

Na een korte pauze is het tijd voor het serieuzere theaterwerk: de jongerengroep presenteert Macbeth. Deze kortste tragedie van Shakespeare duurt officieel ruim drie uur. Maar ook hier is de jeugd ongedurig: het kan echt wel in een kwartier. De zaterdag staat in het teken van spelen, scènes maken, attributen verzamelen en kostuums uitzoeken onder leiding van regisseur Anniek Akkerman. Op zondag wordt tot op de laatste minuut gerepeteerd en dan gaat het gebeuren!

Ze spelen in de (kleinere) bovenzaal van het Prinsentheater. De kleinsten worden her en der op schoot genomen. Ik neem plaats op een traptrede. Er wordt mij vriendelijk een paar keer een stoel aangeboden. Alle hemel, ik word echt oud… De groep jongeren zijn allemaal kinderen van Laban en allemaal jongedames bovendien. Vast niet inclusief voldoende voor de Usva. Voor het verhaal verwijs ik een ieder naar Wikipedia. Het komt er op neer dat er in vijftien minuten heel wat wordt dood gegaan. De ene sterfscene is nog overtuigender en uitbundiger dan de ander. Dood gaan is zo erg nog niet, het lijkt zelfs leuk te zijn. Zeker als je weer op kunt staan en een daverende, staande ovatie in ontvangst mag nemen.

Ik heb in ieder geval genoten van deze Plusprojecten. Heb bewondering voor de docenten, de geleverde prestaties en vooral voor al die enthousiaste, prille talenten. Nieuwe initiatieven worden aangekondigd en ik kan ze een ieder aanraden. Stimuleer je kids om eens een weekend bij Vrijdag mee te draaien. Mee te spelen, te fantaseren, van niets (of weinig) iets (of heel wat) te maken. Voor je het weet zijn ze (en ben jij) er kind aan huis…

^{Hoofdafbeelding: presentatie 'Leven in het afvoerputje', foto aangeleverd door Vrijdag}

Dio van Velden

23-02-2023