Het moderne dansgezelschap 'LeineRoebana' van choreografen Andrea Leine en Harijono Roebana bestaat al meer dan vijfentwintig jaar. Ruim een kwart eeuw al is ze toonaangevend binnen de Nederlandse en internationale danswereld. De wisselwerking tussen dans en muziek en de samenwerking tussen dansers, musici en componisten vormen de kern van het werk van LeineRoebana.
Eenkennig zijn ze bepaald niet.
Heel oude of juist hypermoderne muziek, exotische klanken, klassiek en beat, blues en folk: alles komt voorbij in hun producties. En graag zoveel als mogelijk live uitgevoerd. Regelmatig worden opdrachten voor nieuwe composities gegeven en worden de krachten tussen dans en muziek steeds opnieuw verkend.
Tot ver over de grens heeft de groep bewondering geoogst en de prijzenkast is goed gevuld. LeineRoebana wordt structureel financieel ondersteund door o.a. het Fonds Podiumkunsten, Amsterdams Fonds voor de Kunst en Provincie Noord-Brabant. Veel heb ik niet van ze gezien. Ik herinner me een indrukwekkende voorstelling tijdens de Parade in Rotterdam. Dus allerhoogste tijd voor een hernieuwde kennismaking! Een zilveren jubileum is tenslotte niet voor alle theatergezelschappen weggelegd.
Zilver is ook de meest voorkomende kleur van het haar van de bezoekers. Kort gekapt, hier en daar een knot of wrong en veel kransjes. De schouwburg is voor een derde gevuld. Waarom lukt het niet om meer en vooral jonger publiek te trekken? Is moderne dans toch al te belegen, de schouwburg te oubollig of een ticket te prijzig? Ruim dertig euro is niet bepaald gratis maar als je op een zonnige dag de terrassen op de Grote Markt beziet, de afgeladen tafeltjes met flessen witte wijn in koelers, de speciaal biertjes en de schalen met snaai… En dat allemaal door een publiek tussen de twintig en krap dertig jaar oud, dan kan geld op zich niet het grootste obstakel zijn.
Ik val midden in een introductie/talkshowachtig gebeuren.
De dansers zijn bezig met een warming-up op het speelvlak en Andrea Leine nodigt enkele performers uit om iets te vertellen over Silenzio en hun aandeel. Danser Aika Goto vertelt een paar keer in haperend Engels dat dansen haar lust en leven is, gevolgd door aanstekelijk gegiechel. Dan dooft het zaallicht en start de voorstelling.
Het speelvlak is praktisch leeg op enkele krukjes en muziekstandaarden na voor de musici. Ruim baan dus voor de dansers. Ik weet veel te weinig van moderne dans. Ik weet niet exact welke beweging welke emotie uitdrukt. Er moet wel een moderne-danstaal bestaan. Ik herken bewegingen en routines uit andere voorstellingen van andere gezelschappen. Er is vast een alfabet, een ABC waarmee steeds weer nieuwe woorden worden gezocht en gevonden en waarmee gecommuniceerd wordt met ons als toeschouwers. Een fascinerend proces om daar deel van uit te maken.
Veel ruimte is er ook voor de twee musici: Renée Bekkers op accordeon en Kelevan Roinishvili. Zij spelen composities van onder andere Josquin des Prez, George Crumb en Arvo Pärt. Daarnaast zijn er electronische soundscapes te horen van Dyane Donck. Van Silenzio, stilte dus, is nauwelijks sprake. Vooral de accordeon is een verrassing. Bij het zien van zo'n gevaarte word ik een halve eeuw terug geworpen in de tijd toen 'de Kermisklanten' bijna wekelijks op de televisie te gast waren bij Chiel Montagne of Ted de Braak. Maar een vergelijking gaat volledig mank. Zowel accordeon als cello krijgen er vreselijk van langs, worden in mijn ogen (en oren) gewoon gefolterd. Zodanig zelfs dat ik me onwillekeurig afvraag of er een equivalent bestaat van Amnesty International speciaal voor muziekinstrumenten… En zodanig dat ik, recht willen doen aan de titel van de voorstelling regelmatig 'Ssssst' wil sissen. Even daarna worden er zulke prachtige melodieën aan de cello ontlokt waardoor ik meteen weer weet waarom de knieviool mijn meest favoriete strijkinstrument is. En klinken er daverende akkoorden uit de trekzak (foei! Is toch echt een ander instrument maar zo'n leuk woord) welke een vergelijking met die uit het Schnitgerorgel van de Martinikerk kunnen doorstaan.
Die enorme variëteit aan intensiteit en krachten komt ook tot uiting in de dans.
Dan weer verstild en poëtisch en vervolgens onstuimig als de eruptie van een vulkaan. Bijzonder is ook dat het individu, elke danser tijd en gelegenheid krijgt zijn/haar talent en liefde voor het vak te etaleren. Wat Aika eerder in woorden nauwelijks kon uitdrukken, beleven we hier in een enkele oogopslag: Aika = Dans! Maar eerlijk is eerlijk: vooral de mannen presteren indrukwekkend. Andrea Pisano en zeker Timon de Ridder en Kris Mohammed Adem stelen de voorstelling. Als de dames het speelvlak oprennen en tot stilstand komen, meen ik te horen: 'Pfff, gered. Kunnen we nog even naar het toilet?' Als de mannen hetzelfde doen, lijkt het hele podium te brullen 'Bier en tieten!'. Zó adembenemend energiek en messcherp, vol kracht, bijna roekeloos. Als ensemble lijken ze wel te ijsdansen: zo vloeiend en vanzelfsprekend. Op één persoon na. Die schrijdt vanaf het prilste begin tot het einde stapje voor stapje over het achtertoneel. Als een levende secondewijzer die het volledige uur dat de voorstelling duurt, wegtikt.
Om terug te komen op de eerdere vragen: een eenduidig antwoord is er, denk ik, niet. Deze vorm van moderne dans is wellicht iets belegen. Maar is dat erg? Ik heb recent voorstellingen van Nicole Beutler en Eline Arbo beleefd. Ook met jonge dansers en performers. Stuk voor stuk enorm getalenteerd, net als Aika, als Timon, Kris en de anderen vanavond. Maar het idioom van die makers en dus hun voorstellingen is anders. Niet per se meer of minder goed. Maar veel meer contemporain, frisser en niet mis te verstaan. En spreekt, hier in Groningen althans, een veel breder en vooral veel jonger publiek aan. De toegangsprijzen liggen ook wat lager. En is onze schouwburg te oubollig? Ik houd van vlakkevloer-theaters, van black boxes, heb een bijzondere voorkeur voor locatietheater maar ben ook graag te gast in de Stadsschouwburg. Deze naam prijkt gelukkig nog steeds op de gevel. Ik snap heel goed dat de thermostaat in deze tijden een graadje, misschien wel twee, lager staat maar om de hele avond ijskoude buitenlucht de zaal in te blazen… Het kostte mij meer dan eens flink moeite de Silenzio niet te verstoren met een hardgrondig 'Brrrrr'…
Credits
Dans: Aika Goto, Kris Mohammed Adem, Andrea Pisano, Timon De Ridder, Benedita Crispiniano,Margarida Constantino, Inbar Elkayam
Musici: Renée Bekkers (accordeon), Ketevan Roinishvili (cello)
Concept en choreografie: Andrea Leine, Harijono Roebana
Muziek: Sofia Gubaidulina, Arvo Pärt, Josquin des Prez
Lichtontwerp en toneelbeeld: Jeroen Smith
Compositie electronische soundscapes: Dyane Donck
Stagair compositie: Maas van Gogh
Geluidstechniek, sounddesign: Oscar Bouwmans
Lichttechniek: Barry van Rooijen, Marc Joosen
Repetitor: Michael Jahoda
Foto's: Anna van Kooij
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Dio van Velden
Verhalen
Dio van Velden
Verhalen
