Zwaan kleef aan (Deel I)

'The Lake' is ons eerste reisdoel. Keurig hobbelen we als zwanenkuikens achter Vader Zwaan (onze gids) aan, op anderhalve meter afstand. Een flinke reis in het halfduister met de nodige oneffenheden en treetjes. Maar we komen er!

We betreden een ruimte waar, in een carré, grote praktikabels (podiumdelen) zijn gebouwd waarop we plaatsnemen. Centraal een fiks gat: het meer. Te midden van rook, wit en blauw licht staat een zwaan. Een puberzwaan die zich al veel stoerder voordoet dan ie in werkelijkheid is. Stoere pet op zijn kop, stoer jack en daaronder een witte maillot. De jonge zwaan (een mooie rol van Adam Peterson) beschikt al over gespierde poten waarmee hij parmantige passen maakt en zijn leefwereld ontdekt. Hij oefent zijn vleugels.

De muziek is filmisch: mooie zware akkoorden met vleugjes Tsjaikovski. Dan ontwaken Papa en Mama (mijn inschatting) Zwaan en begeleiden hun zoon richting volwassenheid. Op een lekkere popdeun krijgt hij zijn verenpracht en stomen ze hun pupil met liefde en humor klaar voor een zelfstandig leven in de o zo grote, boze wereld...

We zijn te gast in de Oosterpoort. Bij de voorstelling 'Swan Lake' (naar 'Het Zwanenmeer': hét ballet der balletten uit 1877) van Club Guy & Roni. Een bijzondere productie in een bijzondere tijd.

Om zoveel mogelijk publiek te kunnen laten genieten is voor een uitzonderlijk concept gekozen. Je koopt een ticket voor een tijdsslot. Je krijgt drie van de in totaal tien scenes te zien. Drie andere kun je op een later moment online beleven. Tenzij je dus diverse tickets koopt, zie je niet de complete voorstelling. Hoe zit dat dan met het verhaal? En... wat is het verhaal ook al weer?

Er zijn verschillende versies van 'Het Zwanenmeer'.

De meeste gebruikte: Von Rothbart was in 1877 nog een goedaardige tovenaar en de grootvader van Odette. Hij houdt Odette verborgen voor een boze stiefmoeder en geeft haar een magische tiara. Daarmee kan ze de gedaante van een zwaan aannemen en haar schuilplaats verlaten. De betovering was niet zozeer een vloek, maar een vermomming. De knappe Prins Siegfried maakt zijn entree, belooft eerst trouw aan Odette, maar maakt op het bal anderen het hof. Wanneer Odette weigert hem te vergeven, grist hij de tiara weg. De betovering breekt en de boze stiefmoeder roept een storm op waarin de twee omkomen.

In latere opvoeringen verdrinkt Odette zichzelf in het meer, wanhopig door het verraad van de prins. Siegfried, gebroken door verdriet, volgt haar. Al deze versies hanteren het thema van de dood als uitkomst van een onmogelijke liefde. Romeo & Julia, Aida & Radames, Dido & Aeneas, Tony & Maria, Geer & Goor: we zwelgen en zwijmelen wat af…

Ik besluit het verhaal het verhaal te laten. Het NNT/Club Guy & Roni een beetje kennende, laten ook zij de boel de boel en maken ze er een compleet nieuw spektakel van. Het beleven van het deel The Lake staaft dat vermoeden.

Ik heb een ticket voor het laatste tijdsslot die avond. De dansers en alle andere medewerkers zijn dus al ruim drie uur in touw.

We krijgen een kort en helder welkom, een koptelefoon en oordopjes. (?) Er zijn mondkapjes, langs de routes staan standaarden met ontsmettingsmiddel. Over de koptelefoon een uitleg over keuzes. We hebben een keuze gemaakt voor deze dag, dit tijdstip. En die keuze heeft consequenties. Op wat we te zien krijgen, wat niet en veel meer.

© Andreas Etter, voorstelling 'Swan Lake'

We hebben blijkbaar zelfs, tezamen met de online kijkers, invloed op het verloop van deze versie van de voorstelling.

Het wordt ook groter getrokken: ons hele leven maken we keuzes, elke dag weer opnieuw. En ook die hebben gevolgen. Wat we beleven en wat we missen. Hoe we met de wereld omgaan en met elkaar.

Het is de kern en drijfveer van de voorstelling. Zoals ze zelf zeggen: "De betekenis van het Zwanenmeer nodigt uit tot een nieuw narratief over escapisme, crisis en keuzes maken. The black swan is een economische term voor een gebeurtenis die niet te voorspellen valt, maar desalniettemin grote invloed heeft. Hoe gaan we verder nu die zwarte zwaan in de vorm van de corona- en de klimaatcrisis het sprookje van ons democratisch en liberaal consumentenparadijs heeft opgeblazen? Beginnen we samen een nieuw verhaal?"

Na The Lake volgen we onze gids naar een volgende ruimte. Daar bevinden zich drie aquaria op enige afstand van elkander. Verschillende vormen: een kubus, een koker en een rechthoekig soort terrarium. Daar omheen en tussen grote stippen op de vloer. Iedereen is al zo schrikbarend geconditioneerd dat we als vanzelf keurig op die stippen plaatsnemen.

In iedere plastic vorm is een danser te zien. Erbij een bordje met tweetalige uitleg: het gaat om heel zeldzame, met acuut uitsterven bedreigde zwanensoorten. Ze bewegen sterk en overweldigend, die kerels. Sexy ook. Een wanhopige schreeuw om redding. Indrukwekkend uitgevoerd door Sam Corver, Felix Feenstra en William English.

Wederom volgt een kruip-en-sluipdoor tocht. Waar zijn we in hemelsnaam?

Werkelijk geen idee. Een piste met drie bemande slagwerkunits. Zwarte blues brother-pakken met witte dons, een baret van een zwarte zwanenvleugel. Maar bovenal met een uiterste concentratie en opzwepende ritmes.

Toch zijn alle ogen gericht op maar één man: Harold Luya. In een bijna bovenmenselijke krachtuitspatting van een kwartier trekt hij alle laatjes open. Het totale Zwanenmeer in vijftien minuten. Hij speelt alle rollen, IS alle karakters: Von Rothbart, Odette, de Prins én Boze Stiefmoeder. In een moordend tempo van precieze balletpasjes tot een alle-Goden-verzoekende krijgsdans. En alles daartussen.

De opwindende sfeer doet denken aan die van Studio 54 op Manhattan en van de IT in Amsterdam. Bijgestaan door twee helpers transformeert Luya van wit naar zwart, van petje pitamientje tot sm-meesteres, Muhammad Ali en alles daartussen. Het zweet gutst van zijn lichaam. Drie, nee vier keer wordt hij, door dansend, drooggewreven. En iedereen in het publiek, echt niemand uitgezonderd, heeft minstens twee seconden gedacht: 'Ach, was ik maar heel even die handdoek'.

Een moment van bezinning volgt.

We staan voor een volgende keuze: Back of Forward. Het publiek splitst en loopt door verschillende deuropeningen. Terug het verleden in of juist de toekomst tegemoet. Ik kies voor Forward. Eén uur terug in de tijd vind ik voor dit weekend wel voldoende…

Wordt vervolgd...

Meer lezen

Zwaan kleef aan (Deel II): Swan Lake The Game

Credits

Swan Lake is een voorstelling van Club Guy & Roni + Slagwerk Den Haag + Tomoko Mukaiyama Foundation.

Kordz: Componist
MAISON the FAUX: Kostuum ontwerp
Ascon de Nijs: Decorontwerper
Maarten van Rossem: Video- en licht ontwerper
Martijn Halie: Grafisch ontwerper
Rik van den Bos: Schrijver
Guy Weizman: Regisseur
Roni Haver: Choreograaf
Robbert van Heuven: Dramaturg

Dio van Velden

05-11-2020