Door middel van dans, bizarre trucs en persoonlijke monologen stellen tien spelers zich aan ons voor. De grote vraag is: laten deze mensen zichzelf zien of tonen zij een persoon die aansluit bij een verwachtingspatroon? Wat doen wij eigenlijk zelf als we ons in een bepaald hokje bevinden? Zorg je er dan voor dat je daar uitbreekt of kies je ervoor om te blijven zitten waar je zit?
Het gebeurt niet vaak dat de woorden 'We kunnen beginnen' een groot lachsalvo veroorzaakt in de zaal. Die opmerking heeft vooral met de timing te maken: we zijn allang over de helft van deze twee uur durende voorstelling. Allemaal Mensen | UMUNTU van Toneelgroep Oostpool kent dan ook een opmerkelijk verloop.
Stukje bij beetje stellen tien mensen zich aan ons voor. De manier waarop ze dat doen, verloopt chaotisch. Telkens lijken ze elkaar te willen aftroeven. Verhalen worden onderbroken, dansjes niet afgemaakt en iedereen lijkt voor zijn of haar plekje in het theaterlicht te vechten. Ze laten daarbij alles zien en zelfs het menselijk lichaam vormt op sommige momenten een strijdtoneel.
Hoe laat je je identiteit zien?
Er staat dan ook veel op het spel. Iedereen is bezig met het verdedigen van de eigen identiteit. Alle spelers blijken daarbij in een of meerdere hokjes te zitten, zoals: homoseksueel, hetero, queer, maagd, lang, feminist, zwart, blank, hetero en millennial … Naar eigen zeggen vormen zij de generatie die naar Bali gaat om zichzelf te ontdekken.
Sommige spelers doen pogingen om uit hun hokje te breken, zoals Rabbi Jallo. Zijn ouders zijn orthodoxe christenen, maar zelf heeft hij andere opvattingen over het geloof. Zijn ouders zullen nooit deze voorstelling zien, vertrouwt hij ons toe, dat past niet in hun manier van leven. Hij praat liefdevol over hen.
Op basis van zijn uiterlijk wordt Rabbi Jallo door zijn omgeving als een moslim beschouwd. We zien hem ongemakkelijk staan, naast een groep mensen. De groep raakt in paniek als hij wordt opgemerkt; de mensen behandelen hem als een terrorist die alles komt opblazen. Of op zijn minst een tas gaat stelen. Deze mensen lijken pas weer te kalmeren als hij zich als vrouw verkleedt.
Deze situatie oogt extra ongemakkelijk, omdat Joy Delima – zij maakt deel uit van 'die bange groep mensen' – haar haren verbergt en haar huid blank heeft geschminkt; alsof zij haar identiteit moet verloochenen om opgenomen te kunnen worden in de groep.
Een talkshow vol beledigingen
Een ander ongemakkelijk moment dat bijblijft, is de talkshow die Kharim Amier leidt. In plaats van de antwoorden af te wachten, blijft hij – schijnbaar moeiteloos – beledigende vragen afvuren op de andere negen mensen. Wat hij doet, lijkt over de grens te gaan van wat maatschappelijk geaccepteerd is. Die situatie leidt ook tot verdeeldheid in de zaal. Sommige mensen lachen hard mee en anderen lijken stil te vallen.
De negen 'geïnterviewden' blijven een lach op het gezicht forceren, dat hoort zo in de showbizz, maar tegen welke prijs? De talkshow leidt tot harde individuele oordelen over deze mensen. Dit is een absurde scène, maar aan de andere kant is het ook weer niet zo heel erg vergezocht. Op social media kun je in ieder geval een veelheid aan harde meningen over mensen tegenkomen; vreemd eigenlijk om daarbij stil te staan.
Wij zijn allemaal met elkaar verbonden
Het oordelen over individuele personen, blijkt totaal iets anders te zijn dan UMUNTU; het onderwerp van deze voorstelling. 'Umuntu' is afkomstig van een Afrikaans spreekwoord: Umuntu Ngumuntu Ngabantu. Dat betekent: "Ik ben omdat wij zijn." In plaats van dat wij allemaal individuen zijn, gaat het erom dat wij allemaal met elkaar verbonden zijn. Met ons allen vormen wij een identiteit: niemand staat op zichzelf.
Tijdens het laatste deel is er meer ruimte voor de persoonlijke verhalen van de deelnemers. Dat leidt tot mooie momenten. Zo spreekt Joy Delima haar 'ik van vroeger' toe: het meisje dat er alles aan deed om haar haar glad te maken. Ze kreeg goedkeuring van haar klas als het haar was gelukt om alles steil te maken. Toch kun je ook in deze situatie de vraag stellen: tegen welke prijs? Inmiddels laat Joy zien wie ze is en draagt zij haar kroeshaar als een kroon. Haar monoloog is ontroerend.
Uit hokjes breken… Is dat altijd belangrijk?
Ook het slot is indrukwekkend, wanneer alle spelers samen op het podium staan. Niet iedereen heeft zijn of haar hokje verlaten, maar je kunt je afvragen of dat altijd noodzakelijk is. Uiteindelijk blijkt dit belangrijker: wat wil je uitdragen en wie wil je zelf zijn?
De groep vormt samen een eenheid, maar stuk voor stuk blijven de tien mensen op het podium hun prachtige zelf. Die diversiteit geeft glans en dat is wat telt.
Fotografie
© Sanne Peper
Voorstelling Allemaal Mensen | UMUNTU
Toneelgroep Oostpool
Na de voorstelling wordt het publiek uitgenodigd om samen met de makers op de foto te gaan. Meer informatie over deze actie is te vinden op het Facebook account van Jonge harten.
Credits
Allemaal Mensen | UMUNTU is een voorstelling van Toneelgroep Oostpool.
Concept en regie: Marcus Azzini
Spel: Kharim Amier, Joy Delima, Rabbi Jallo, Tommie Kinneging, Piet Kooij, Julia Lammerts, Hanneke van der Paardt, Alexander Schuitema, Judith Schuur en Carina de Vroome
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Een klein moment van verandering
Ingrid de Vries
Verhalen
Wie groots wil leven, moet bescheiden durven denken
Ingrid de Vries
Verhalen
