Miljoenenjacht

Ik ben hondsmoe. Heb van 08.00 tot 20.00 uur gewerkt en heb een persuitnodiging op zak voor de voorstelling There will be light van Studio Hetzel. En niet zomaar een voorstelling: het is een soort finale, een Rad van Avontuur. Op deze avond wordt één van de toeschouwers vijftienduizend euro rijker. Hoe doodop ook, ik ben van de partij. Niet voor mijzelf, ik overleef wel op de een of andere wijze. Maar voor mijn nieuwe theaterproducties kan ik wel wat financiële support gebruiken.

Helaas… Ik had me ver van te voren moeten aanmelden.

In zeven dagen werden per dag tien kandidaten geïnterviewd. Dat kon je live en online volgen. Per dag kwam er één winnaar uit en die zeven uitverkorenen mochten zich in een theatersetting presenteren. Studio Hetzel is gesitueerd in Utrecht. En maakt theater: een mix van performance, film en social media. Ze wordt structureel gesubsidieerd door het Fonds Podiumkunsten en de Gemeente Utrecht. En heeft besloten een deel van die subsidie weg te geven aan iemand die een jaar lang een rol gaat spelen. Zoals iedereen elke dag een rol speelt. De rol van partner, collega, broer, zus, kind, ouder, dwarsligger, grijze muis, paradijsvogel, rolmodel.

Op het terras voor het Grand Theatre is het een enorm interessante smeltkroes van mensen. Duidelijk bemiddelde vrouwen tegen de zestig uit Helpman en duidelijk onbemiddelde mannen uit de dagopvang. Glimmende schoudertasjes en vale rugzakken. Eén ding hebben ze gemeen: rimpels.

Het decor, de inrichting van de speelvloer is schitterend.

De speelvloer is prachtig: een carré van spiegelwanden. Door belichting wel en niet transparant. Het publiek moet zich wanen in een luxueus resort. Zon, zee en strand. Een deel kan plaats nemen in opblaasdingen: zwanen, dolfijnen, luchtbedden. Die bieden plaats aan zo’n twintig mensen. De rest mag op de tribune. Een eerste selectie dus, een survival of the fittest zeg maar. Ik zit ergens op de tribune.

Dan volgt een introductie van de finalisten, vooraf gegaan door een bewegingsroutine van een speler in een soort van schelp. We wanen ons tenslotte op een tropisch strand. Die entre-acts komen steeds terug. Dan weer een choreografie met franjeparasols of iets ander mediterraans. De voorstelling is geheel in het Engels. En slechts gedeeltelijk boventiteld. Ik red me overal ter wereld altijd prima in mijn HAVO-Engels maar dit was wel een opgave. Door de geluidsweergave maar ook door het anders soortige Engels van de kandidaten. Dan weer half Duits-half Engels, dan weer een soort van arrogant American-slang en vervolgens het Engels/Nederlands van een integratiecursus.

Want dat zijn het: kandidaten. Deelnemers aan een ‘miljoenenjacht’.

Een spelshow met als hoofdprijs: vijftienduizend euro verdeeld over twaalf maanden. Een realistische kijk op de dagelijkse ratrace of een satire. De deelnemers mogen zich presenteren in een soort van elevator-pitch. Ze zijn duidelijk niet met een zilveren lepel in de mond geboren. Bijna zonder uitzondering zijn ze niet in Nederland geboren. En doen hun best er niet al te welvarend uit te zien. Behalve één jongedame: uit een Noord-Afrikaans land met een dominante en macho Moslim-mannencultuur, naar eigen zeggen. Later blijkt dat Libië te zijn. Zij is gekleed in een bloemige wikkeljurk. In hun beste Engels presenteren ze zichzelf. Het zijn geen fijne verhalen en wat ze met die eventuele vijftienduizend euro gaan doen, wordt ook niet altijd kristalhelder.

Ik ben vaker doodmoe naar theatervoorstellingen geweest en heb toch op het puntje van mijn stoel de prestatie beleefd. Hier is dat niet het geval. Het wordt spannender wanneer de driekoppige jury bestaande uit dak- en thuislozen uit Groningen in het spiegeldecor in discussie gaat over wie uiteindelijk de winnaar wordt. De een ‘zweet zijn ballen uit zijn broek’. De ander doet er nog een schepje bovenop. De een heeft alle hoop op een opleiding opgegeven, een ander is ontzettend trots op een zwemdiploma. Eindelijk: humor viert hoogtij. De lach en het optimisme zegevieren.

De jongedame uit het Noord-Afrikaanse land met de bloemige wikkeljurk wordt de winnares. Ze huilt. Tranen van vreugde hoop ik en hopen wij. Haar toekomstige jaar wordt een jaar van participatie. Een theaterjaar. Haar opstaan, tanden poetsen en ontbijten zijn een choreografie. Haar gesprekken zijn poëzie. Haar leven is een opera.

Studio Julian Hetzel heeft een mooi en uiterst origineel idee ontwikkeld. Nobel ook om een gedeelte van de subsidie weg te geven. Hoop biedt het weinig. Het blijft een exacte afspiegeling van de maatschappij. Je hebt mazzel of niet. Je hebt doorzettingsvermogen of niet. Je wekt empathie op of niet. Je wordt ondersteund of niet. Je wint de jackpot of niet. Je redt het of niet. Maar ook op de tribune van het bestaan kun je uitstekend overleven…

Credits
Director: Julian Hetzel
Performers: Christine van Stralen, Louis van der Waal, Niek Vanoosterweyck, Agat Sharma
Dramaturge: Miguel Angel Melgares
Artistic advisor: Sodja Lotker
Assistant dramaturge: Madison Jolliffe
Sound design: Johannes Helberger
Head of production: Saskia Reynolds
Production: Mariska van Zanten, Marieke van den Bosch
Technical coordinators: Siemen van der Werf, Cas Dekker
Technicians: Sybren Danz, Vincent Beune, Cesco van der Zwaag, Krzysztof Burdzy
Panel recruiter en coach WEST: Yvonne Wierenga
Communications & PR: Michelle Franke
Interns: Billy Ka and Maren Seidel

Special thanks to the panel of experts and the local performers.

Co-production: WEST Den Haag, SPRING Performing Arts Festival, Grand Theatre Groningen With the support of: Fonds Podiumkunsten, City of Utrecht, Fonds 21, VriendenLoterij Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds

^{Hoofdafbeelding: © Nosh Neneh, There Will Be Light, Studio Julian Hetzel}

Dio van Velden

08-07-2022