Een lekkere compacte kop voor een verslag van een theatervoorstelling. Nee dus, maar wel een die de lading dekt. Ik ben te gast in het Grand Theater bij de voorstelling Happy Hour van Mugmetdegoudentand. Ook al zo'n lekkere compacte naam voor een theatergezelschap. Nee dus, maar wel een die beklijft. Het is lang geleden dat ik iets van hen heb beleefd. Veel te lang, dus nu ze bij mij om de hoek spelen en ik zelf een avond vrij ben, mag en kan ik een hernieuwde kennismaking niet laten schieten.
Happy Hour dus. Maar eerst de toegangsceremonie, te beginnen met de QR-code. Waarvan mij verzekerd is dat uitsluitend het feit dat je gevaccineerd bent, zichtbaar is. Verhip: de app werkt dit keer. De meneer in kwestie blijkt ook mijn geboortemaand te kunnen zien. Ik heb hem terloops gevraagd of hij even kon kijken of ik nog steeds rood sta… Het levert een verwarrende reactie op, ietwat ongelukkig. Ik hoor wel vaker dat ik niet leuk ben…
In het Grand Theatre lijkt het inderdaad wel happy hour: wat een drukte. Geweldig dat dat toch weer kan. In de theaterzaal staan de actrices Lineke Rijxman, Rosa van Leeuwen en Malou Gorter al op het speelvlak. Rosa dreutelt wat op een eentonige beat welke op 'repeat' staat en Malou wijst laatkomers de nog beschikbare plaatsen. De enscenering lijkt niet op die van een bar tijdens happy hour zoals het persbericht meldt. De stoelen staan al op de tafels, de cafélampen zijn uit. Maar de drie dames zijn er nog. Dus niet al het stof gaat voor de bezem uit.
Lineke opent met een proloog.
Twee jaar geleden is begonnen met plannetjes en ideeën voor en het schrijven en maken van deze voorstelling. Door die gehele Corona-toestand werd het moment van spelen later en later. Nu het zover is, kán het dus zo zijn dat bepaalde situaties en terminologieën ons als onvoorstelbaar en volslagen ouderwets en achterhaald voorkomen. Een televisiedebat bijvoorbeeld tussen Rutte en Baudet over wie van de twee de nieuwe premier van Nederland wordt… Een term bijvoorbeeld als 'democratie'… Deze proloog gaat naadloos over in de eigenlijke voorstelling. Of misschien waren de eerste woorden van de proloog ook wel gewoon de eerste woorden van de voorstelling. In elk geval een origineel en prikkelend begin.
Mugmetdegoudentand is volgens henzelf een eigenzinnig Amsterdams theatergezelschap dat al bijna vijfendertig jaar succesvol theater en af en toe televisie (Hertenkamp en Koppensnellers) maakt. Nieuw Nederlands repertoire dat de tijdgeest met persoonlijke stem beschrijft onder het motto: 'Het is nu'. De speelstijl laat zich het best omschrijven als actueel, vitaal, fysiek, humoristisch, persoonlijk en open naar publiek.
Ik kan het alleen maar bekrachtigen. Zet drie vrouwen bij elkaar in een bar en de emoties lopen al snel hoog op. Vooral gezien de rode draad in de confrontaties: populisme. De vraag daarbij is niet of het tot een ontploffing komt maar vooral Wanneer? De grote kunst is om het geloofwaardig te houden. Verrukkelijk uitvergroot natuurlijk maar zonder in het karikaturale of kluchtige te vervallen. De drie dames zoeken die grens meerdere malen op. Sterker: ze balanceren langdurig op dit bibberende koord. Wat zorgt dat je als publiek vaak ademloos meeleeft, maar ook weer opgelucht kunt ademhalen als de zoveelste salto mortale maar net goed afloopt.
Humoristisch is het ook zeker. Zet drie op dit moment populaire cabaretières bij elkaar op een podium en je hebt niet half zoveel lol. Het zijn de tegenstellingen in de personages welke de teksten zo ongelooflijk komisch maken. Bij een cabaretier krijg ik het gevoel dat ik door één persoon, die ook gewoon die persoon is, een spiegel krijg voorgehouden. Of, heel hip, de oren gewassen word.
Hier zijn het drie karakters waarmee iedereen zich moeiteloos kan identificeren.
Waar al die tafels in al die lookalike talkshows iedere avond weer mee gevuld zijn. Of zij die ongegeneerd en ongenuanceerd klakkeloos van alles en nog wat op Facebook kwakken. In een Nederlands dat wemelt van de fouten. Zoveel als maden in een dooie hond. En meerdere malen zijn we het roerend met de jonge Rosa eens. En willen we samen met Lineke de absolute stilte opzoeken in Friesland. En verzuchten we samen met Malou: "Laat mij gewoon mijn gang gaan en de wereld ziet er heel anders uit."
Het publiek bestaat voornamelijk uit maatschappelijk geslaagd ogende, grijzende veertigers en vijftigers. De genderneutrale haardossen vooral wild en los. Want dat zijn ze best nog hoor: wild en los. Ze doen nog mee hoor. Sterker nog: ze bepalen. Maar om met Rosa te spreken: 'Wát nou? Jullie met jullie hypotheekvrije vrijstaande huizen'. Rechts leven, links denken. Zó neo-chique. Annie M. G. Schmidt kon dat zo heerlijk hekelen. Net als Mugmetdegoudentand nu doet.
Maar wat ik vooral deze avond bevestigd heb gekregen, is dat het enorm uitmaakt wat je in de uren, de dag of de week voorafgaande aan deze voorstelling (of welke andere dan ook) hebt beleefd. Dat dat van invloed is op de ervaring. Dat populisme doet me niks. En wat er allemaal wellicht mis is met deze wereld, mis is met ons mensen. Mis is met hoe wij omgaan met dieren, met het klimaat, met elkaar en met onszelf. Het is van alle tijden. De geschiedenis herhaalt zich. Er schiet me een quote van de in vergetelheid geraakte cabaretier Fons Jansen te binnen: "Het lijkt zinloos de geschiedenis van buiten te leren als die zich toch alleen maar herhaalt."
Iets heel persoonlijks: praktisch direct voorafgaande aan deze voorstelling was ik bij een uitvaart. Een uitvaart van een slechts 21-jarige jongeman. Een jongeman die het besluit genomen had dat hij niet meer in deze wereld kon en wilde leven. Die geen plaats en mogelijkheden meer voor zichzelf zag terwijl hij toch zoveel talenten en ambities had. Met zulk een verse beleving kijk je toch heel anders naar een voorstelling. Populisme en democratie zijn holle frases en het zal me een worst zijn wie de nieuwe premier wordt. Of je nu door de kat of door de hond gebeten wordt. Maar zo welkom, kostelijk amusant en zinnen verzettend is deze voorstelling van een uur absoluut. Zoals een echt Happy Hour ook hoort te wezen. En ze beloven meer, want Lineke Rijxman besluit met de woorden: "Volgende keer maken we een komedie." Als we dan toch gebeten worden… Dan maar door de mug met de gouden tand…
Fotografie: © Nichon Glerum. Voorstelling 'Happy Hour' van Mugmetdegoudentand
Credits
Van en met Lineke Rijxman, Malou Gorter, Rosa van Leeuwen
Tekst: Lineke Rijxman. Tekstbijdragen: Rebekka de Wit, Sheila Sitalsing en Joan Nederlof
Met dank aan: Franky Ribbens, Ola Mafaalani en Daphne de Winkel
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Ingrid de Vries
Verhalen
Dio van Velden
Verhalen
