Eens in de zoveel tijd beleef je een voorstelling waar je in wilt springen. Deel van uit wilt maken. Een brief opbrengen of zo: graag! Een uur stilstaan in het decor: nou en of!! Ik hoef er niet eens iets voor te hebben, ben je mal…
Ik ben te gast bij de dance-opera Metamorphosis van Nicole Beutler Projects. Overladen met louter enthousiaste kritieken en een prestigieuze prijs. Lang, lang geleden werkte ik met Nicole Beutler samen in de voorstelling StedeLINK van de New Yorkse danser/choreograaf Donald Fleming. Een fijne collega en inmiddels maakt ze zelf al ruim twintig jaar voorstellingen. Er is zelfs een boek over haar werk, getiteld Body of work.
Ik kijk vanuit mijn woonboot naar de overkant: de rij voor de schouwburg is kort, dus ik snel erheen. Door de check, check en dubbelcheck en naar boven. Via kruip-door-sluip-door en deuren die normaliter voor publiek niet toegankelijk zijn, komen we op het podium. Nicole zoekt naar nieuw perspectief. Er is een tribune gebouwd van steigerhout. Comfortabel is het niet, maar alleen uit leed wordt kunst geboren toch?
Er zijn oordopjes beschikbaar, we worden gewaarschuwd voor het gebruik van stroboscopen en er is een bescheiden programmaboekje (uitsluitend in het Engels) voor de toch wel wat meer belezen medemens. Teksten van Escher, Ovid, Deleuze, Purcell, Buckley, Yates, Wikipedia en Nicole Beutler zelf. Ik vind het zelf allemaal wat hoogdravend en neem het voor kennisgeving aan. Het duidt, denk ik, vooral waar Nicole door is geïnspireerd; door is aangezet tot het maken van deze voorstelling.
'Smelten' is toch wel hét werkwoord van en in deze productie.
Het smelten van de poolkappen, het smelten van de vastgeroeste clichés over mannelijkheid. Ook hier gaat het over de klimaatverandering, langzaam maar zeker. En ook hier gaat het over gender, het verdwijnen van de traditionele indeling man-vrouw, langzaam maar zeker. Logisch en slim om het over klimaat en inclusiviteit te hebben. Dan blijkt er geld beschikbaar. Veel geld. Maar wat doe je daar vervolgens mee?
Allereerst is er de kwaliteit van Nicole zelf. Ze heeft ideeën in haar hoofd voor een nieuwe voorstelling en gaat die ontwikkelen. Ze deelt die met mensen om haar heen en zoekt spelers. Maar liefst acht multi-getalenteerde mannen heeft zij verzameld. Meer zelfs: in het programmaboekje staat een 'second cast' vermeld. Plus mensen die een prachtig toneelbeeld hebben gerealiseerd. Een indrukwekkend lichtplan. Alle spelers zijn gezenderd en het geluid is perfect. Ik zit op de eerste rij en hoor elke speler zingen alsof het akoestisch is maar hoor ook het totaal versterkt. Is hier een prijs voor? Wat een fenomenale prestatie!
Bij binnenkomst leeft drummer Frank Rosaly zich uit op zijn slagwerk.
Jongleur, uitvinder, clown, branieschopper, performer en muzikant: hij is het allemaal. Een voor een schrijden de spelers de kale speelvloer op. Gekleed als gelikte zakenmannen, een 'old boys network'. Strakke patronen aan repeterende bewegingen volgen. Fascinerend en hypnotiserend. Kleine barstjes en oneffenheden ontstaan. Gaat een van de spelers iets de mist in of is het met voorbedachte rade?
Dan volgt een a capella variatie op de Cold Song van Henry Purcell (circa 1659 - 21 november 1695). Jong gestorven en begraven in de Westminster Abbey, onder het orgel wat hij zo vaak heeft bespeeld. De beroemde componist van Barokmuziek vooral bekend van zijn opera Dido and Aeneas met het schitterende en ultieme vocht-aan-het-lichaam-onttrekkende Dido's Lament als apotheose en van zijn Cold Song dus. Een aria uit zijn opera 'King Arthur , gedateerd 1691. Door velen uitgevoerd. Mijn absolute favoriet is die van de ook al veel te vroeg overleden countertenor Klaus Nomi (luister ook naar zijn versie van Dido's Lament en zijn onvoltooide opera Za Bakdaz). Maar die favoriet heeft geduchte concurrentie gekregen. En wel van deze acht mannen.
Het begint zo eenvoudig: een stemvork, een toon en een eerste 'waf'.
Vervolgens beginnen allen te 'waffen'. Deze versie lijkt te verstrengelen met de muziek van Michael Nyman uit de film The cook, the thief, his wife and her lover. Ook een favoriet, dus mijn avond kan eigenlijk al niet meer stuk. Ik smelt. Wat zeg ik? Ik ben gesmolten. Op de plek welk ik innam, ligt een plas vocht en iets van een zeem. En de heren gaan maar door en door. Het is echt adembenemend. Absurde bewegingen en poses volgen om uiteindelijk op de lippen van het publiek het complete percussiebolwerk van Frank aan stukken te rijten en ermee aan de haal te gaan.
Ik ben (u merkt het vast) inmiddels volledig om. Wat er nu ook nog volgt…het is goed. Een fantasy wereld wordt geschapen. Een droombeeld, een utopie, een Efteling, een echte metamorfose. Een sprookje van 1000 en 1 nacht. Bizarre figuren: een mix tussen voodoo, flower power met dikke joints en travo's. Lekker genderneutraal vooral. Dan gaat het gaasdoek naar de theaterzaal open. Veel rook, wat struiken geloof ik en één enkele felle spot. Over de stoelleuningen waar normaliter het publiek zit, verdwijnen de spelers stuk voor stuk in de verte.
Ik moet bijna huilen, zo mooi en fascinerend. Ik wil ze achterna. Weg uit deze wereld, weg uit het hier en nu. Het avontuur in, het mysterie tegemoet. Die brief, die ik op moest brengen, ben ik ook totaal vergeten en doet er absoluut niet meer toe. Na een lange, adembenemende stilte verschijnt er een ijsbeer die traag, heel traag over de stoelen zich een weg baant naar de speelvloer en daar gaat slapen.
Ik had al vijf keer de impuls om een open doekje te geven tijdens deze voorstelling. Zó knap, zó ontzettend goed en inventief en intensief en lieflieflief. Alleen al voor deze voorstelling laat je je met volle overgave desnoods bij de entree van het theater vaccineren. Knal die tweede er ook meteen maar in. Die derde? Ook goed. Metamorphosis moet voor iedereen verplicht gesteld worden. Gratis toegankelijk. Onderdeel van de vaderlandse canon. Na dat allerlaatste beeld gooi je nooit meer een lege batterij in de vuilniszak, laat je nooit meer een colablikje op het strand achter en neem je bij een afhaalpizzeria je eigen bord mee. Nu nog een theatervoorstelling zonder stroom. Zoals in de tijd van Purcell…
Foto's: © Anja Beutler, voorstelling 'Metamorphosis' van Nicole Beutler Projects
Credits
Concept, regie & choreografie: Nicole Beutler
Dans & zang: Arnout Lems, Dominic Kraemer, Felix Schellekens, Frank Rosaly, Rob Polmann, Sebastian Pickering Pedersen, Timo Tembuyser, João Dinis Pinho (17:30), Tijmen Teunissen (21:00)
Slagwerk: Frank Rosaly
Special appearance: Liah Frank (17:30), João Dinis Pinho (21:00)
Tourmanager: João Dinis Pinho
Muziek: Gary Shepherd, Henry Purcell
Lichtontwerp: Minna Tiikkainen
Kostuum: Jessica Helbach
Scenografie: Julian Maiwald
Dramaturgie: Igor Dobricic
Productie: Nicole Beutler Projects
Coproductie: O. Rotterdam, Internationaal Theater Amsterdam
Met steun van:Ammodo, Fonds 21, Fonds Podiumkunsten, Amsterdams Fonds voor de Kunst
Met dank aan: Christian Guerematchi
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Allerlaatste Dromenshow van K3 met Klaasje
Suzanne Atema
Verhalen
