Pesten gaat iedereen onder de huid zitten

Charlie telt de schooldagen, een voor een. Op dag 144 staat hij op het dak van de school. Ver beneden is het schoolplein en er is niemand die naar boven kijkt. Als hij nu springt, zal het pesten klaar zijn... In de Concertzaal van muziekschool VRIJDAG lijkt het publiek zijn adem in te houden.

#onderhuids van Theater De Steeg kent een heftig begin voor de leerlingen van Leon van Gelder die naar deze voorstelling komen kijken. Vanuit de zaal zien zij hoofdpersoon Charlie op de grond liggen. Hij is vernederd, geschopt en geslagen door zijn klasgenoten Jodie en Esmee. Zijn beste vriend Olaf ziet hem liggen, maar gaat er vandoor. Charlie staat op en loopt richting het dak. Daar blijft hij een tijdje staan.

Dan wordt de tijd teruggespoeld. We krijgen allerlei gebeurtenissen te zien, van dag 1 tot en met dag 144. Hierdoor ontstaat er een beeld van hoe het pesten zich ontwikkelt en hoe alle betrokkenen (pester, meeloper, gepeste en de mensen die alles vanaf een afstandje meemaken) hierop reageren.

Op dag 1 lijkt er voor Charlie nog niets aan de hand. Ondanks dat alles nieuw voor hem is, hoort hij erbij. Datzelfde lijkt niet voor Jodie te gelden, zij zit afgezonderd van de groep. Een paar dagen later verandert deze situatie drastisch.

Het recht van de sterkste

Op dag 6, tijdens het schoolkamp, maakt Charlie een grappig bedoelde opmerking richting Jodie. Zij wordt boos op hem, omdat dit vaker is gebeurd. Charlie ziet dat Jodie geraakt is en wil zijn excuses aanbieden; dat gaat niet volgens plan. Het gevolg is dat Jodie kwaad blijft. Zij wil zich – in tegenstelling tot wat haar het vorige schooljaar overkomen is – niet laten overheersen. Vanaf vandaag is zij de sterkste, besluit zij. Volgens de natuur is het immers ook 'eten of gegeten worden'... Samen met Esmee begint zij Charlie te pesten.

Terwijl de dagen voorbijgaan, verergeren de pesterijen. Deze gaan zelfs na schooltijd door. Online worden ongewenste foto's en vervelende berichten gedeeld. Hoewel het pesten gevolgen heeft voor de hele klas, wordt er niet echt over dit probleem gepraat. Ook niet door Charlie zelf. Ondertussen brengt hun mentor het anti-pestprotocol onder de aandacht – zijn leerlingen kennen deze zelfs uit hun hoofd – zonder te merken dat het pesten onder zijn neus plaatsvindt.

Een ingewikkelde combinatie van factoren

Je krijgt misschien de neiging om Jodie aan te wijzen als hoofd-veroorzaker van alle problemen, aangezien zij de pester is. Toch is dat niet helemaal terecht: de situatie blijkt een stuk gecompliceerder te zijn. Tijdens de voorstelling wordt duidelijk dat achter de harde houding van Jodie veel onzekerheid schuilgaat. In tegenstelling tot Charlie – we zien bij hem een betrokken vader die voor zijn zoon opkomt – is de thuissituatie van Jodie veel moeilijker.

Esmee blijft meedoen aan de pesterijen en laat zich zich keer op keer door Jodie opjutten. Het is duidelijk dat zij deze situatie niet oké vindt, maar toch lukt het haar niet om met het pesten te stoppen. De druk om door te gaan is groter. Olaf pest niet, maar komt ook niet in actie om Charlie te helpen. Er spelen dus heel veel factoren, waardoor het moeilijk is om het pesten te doorbreken.

Wat gebeurt er als je niet wordt gehoord?

Van Charlie, Jodie, Esmee en Olaf komen wij ook te weten hoe hun leven buiten schooltijd verloopt. Ze raken verzeild in moeilijke én grappige situaties; die balans is prettig.

Deze hoofdpersonen blijken een overeenkomst te hebben: ze worden niet altijd gehoord. Zo doet de vader van Olaf alles voor zijn zoon, zoals boeken kaften en broodtrommels nabezorgen op het schoolkamp. Dat zorgt voor komische momenten. Hij vergeet echter te vragen waar Olaf echt behoefte aan heeft. Jodies vader heeft zo zijn eigen problemen: vader en dochter lijken van elkaar te vervreemden. Voor Jodie wordt dan ook geen hulp gezocht.

Wat als het nét even anders was gegaan?

Op dag 6, op het schoolkamp, is er een lastige situatie ontstaan tussen Charlie en Jodie. Het conflict is vervolgens een eigen leven gaan leiden. Wat zou er eigenlijk zijn gebeurd als een volwassene toen had ingegrepen, zodat Jodie en Charlie de kans hadden gehad om het meteen uit te praten? Dat blijft gissen, maar het zou zomaar kunnen dat Jodie dan niet tot pesten was overgegaan.

#onderhuids gaat over de gevolgen van (cyber)pesten en laat op een toegankelijke manier zien dat pesten veel kanten heeft. Pesten gaat verder dan 'iemand die pest' en 'iemand die gepest wordt'. Het heeft invloed op iedereen en dat betekent ook dat wegkijken geen optie is. Zwijgen lijkt zelfs het pesten in stand te houden.

Door de verhalen van de personages te kennen en jezelf af te vragen wat jíj zou doen in zo'n situatie, wordt het mogelijk om een geschikte oplossing te vinden. Het is dan ook mooi om te zien dat Olaf uiteindelijk toch in beweging komt en dat Charlie ontdekt dat hij er niet alleen voor staat. Gelukkig maar.

Fotografie: René de Boer

Spel (8 oktober 2019)
Tristan Stadler: Charlie
Hester Bron: Esmee
Marè de Leeuw: Jodie
Karel L: Olaf
Jorrit Boonstra: docent/ vader

Licht: Jelle Bosman
Tekst/ regie: Karin Noeken

Ingrid de Vries

10-10-2019