Steef de Jong - Sisi Boy Groots en meeslepend

Laat ik maar gewoon met de deur in huis vallen: Steef de Jong is een man om verliefd op te worden! Om wat hij kan, om wat hij doet, wat hij vertelt, zingt, ons laat zien, horen en ons laat voelen. Om wie hij is: een multitalent en bovenal een heel bescheiden, warm en uiterst aimabel mens. Ik had nog nooit van hem gehoord en dat reken ik mijzelf behoorlijk aan. Ik vergeet hem nimmer meer: hij heeft er een fan bij.

Ik ben te gast in de Stadsschouwburg bij de voorstelling SISI BOY van Stichting Groots en Meeslepend. Dit theaterbedrijf werd geïnspireerd op het gedicht van H. Marsman uit 1941 genaamd 'De grijsaard en de jongeling' met de openingsregel 'Grootsch en meesleepend wil ik leven!' en is opgericht in 2014 door kunstenaar Steef de Jong en theatermaker/regisseur Ina Veen.

Wederom een tribune op het toneel. Het toegestroomde publiek is heel divers: veel ouderen (maar met de rollators, krukken en stokken weten de professionele en altijd hartelijke gastheren van de schouwburg wel raad), maar tot mijn grote verwondering ook veel jeugd. En vanzelf en gelukkig wat uitgedijde homostellen die voor de gelegenheid iets artistieks en jeugdigs hebben aangetrokken en ook iets te straks.

De ideale melange aan theaterpubliek. Alhoewel: er missen, zoals zo vaak, toeschouwers uit de overzeese Caraïbische gedeelten van ons koninkrijk en sowieso mensen met een multiculturele achtergrond. Maar misschien had de muze van Steef dan niet Sisi moeten zijn maar Koningin Khalifa, de zwarte, Moorse keizerin die vóór de 15e eeuw het koninkrijk van Californië regeerde.

 

Als ik na de voorstelling de kleedkamer van Steef binnenkom, hoor ik nog nét een flard van een gesprek tussen hem en Ina. Steef (verwonderd): "En wat een publiek! Misschien wel honderd." Ina: "Meer dan honderd."

In 'SISI BOY' deelt Steef de Jong het podium met zijn jeugdliefde en inspiratiebron Keizerin Elisabeth (1837-1898), beter bekend als Sissi.

De regisseur van de gelijknamige films uit de zestiger jaren van de vorige eeuw met Romy Schneider (Wenen, 23 september 1938 – Parijs, 29 mei 1982) voegde aan haar koosnaam een extra s toe. Ondanks de grote verschillen hebben Steef en Sisi meer gemeen dan je zou zeggen. Met de vaste Steef de Jong-ingrediënten, kartonnen pop-up decors, operette en humor, neemt hij ons mee in zijn levensverhaal en dat van Sisi. Het resultaat is een zoektocht naar en een ode aan het anders-zijn.

Bij binnenkomst staat Steef, vriendelijk glimlachend, met een grijze stofjas in een eenvoudig decor. Een wand met schilderwerken en een maagdelijk wit doek. Een dekenkist, wat stoelen, blikken verf en kwasten. Op openingsmuziek begint hij te schilderen.

Het witte doek zit vol verrassingen.

Stuk voor stuk worden paneeldelen opengeklapt, verschijnt er een panorama en vertelt Steef zijn levensverhaal. In highlights gelukkig. Ik heb het flink gehad met die generaties aan zelfbenoemde cabaretiers die elke keer weer een fase uit hun leven gebruiken als kapstok voor een, helaas avondvullend, nieuw theaterprogramma. Dan moet ik altijd denken aan vreselijke jeugdliteratuur: 'Pitty in de eerste', 'Pitty in de tweede', 'Pitty in de derde' enzovoort. Steef zit tenminste, en Sisi zij dank, direct op de Gerrit Rietveld Academie. Waar hij als 'groen licht' (een soort tussentijdse toets, ken ik nog van mijn theateropleiding) een stoel zonder zitting met witte schouderbandjes en een oud stuk tule omtovert tot jurk.

Alhoewel: we maken even kort kennis met zijn ouders en met iets enorm aandoenlijks. Als kind werd hem al te verstaan gegeven: als je iets wilt hebben dan... máák je het. Steefje wilde graag een fototoestel en maakte er een. Een kartonnen doosje met een rond gat. Daarin schoof je een lege toiletrol als lens. En in het doosje een verzameling papiertjes waarop hij tekende wat hij had 'gefotografeerd'. Wie smelt er niet bij zo'n verhaal?

Steef vertelt en zingt. Zelf gecomponeerde melodieën op teksten van Louis van Beek en Keizerin Elisabeth zelf.

Een eigen interpretatie van operette. Bijzondere melodielijnen. Heel eigen vooral. Ze doen mij denken aan het werk van La Pat en Anthony and the Johnsons. Zeker niet een op een vergelijkbaar: anders maar even avontuurlijk en uniek.

Steef deelt zijn fascinatie voor de negentiende eeuw met zijn publiek. De romantiek, de operette, paleizen, Thonet, het drama. Want dat was er natuurlijk ook. Het dragen van rouwkleding. Ik ken dat ook nog van een oudtante en mijn oma: die vrouwen kwamen gewoon niet meer uit de rouw. Twee jaar voor een overleden echtgenoot, een vol jaar voor een kind en dan waren er nog de ouders, broers, zusters, hun aangehuwden en kinderen. Als het tegenzat, liep je een half leven in het zwart met af en toe een teint grijs als het half-rouw betrof.

En dan opeens is het de keizerin zelf die vertelt. Je hebt het nauwelijks door. Waar begon het? Een eenvoudig fluwelen jakje. Met pofmouwtjes en een schootje. En dan het verhaal van haar heerlijke jeugd, de jacht, haar haar, het aanzoek van Franz Jozef, haar sprookjeshuwelijk, nachtmerrie-schoonmoeder, kinderen, wespentaille van vijftig centimeter (omvang!!!), dood van haar dochtertje, reuma, haar reizen, zelfmoord (of ongeluk) van haar enige zoon en troonopvolger, haar liefde voor de zee en einde: de moord op haarzelf door een anarchist met vijl. Haar laatste woorden na de fatale aanslag: "Wat is er met mij gebeurd?"

Steef is de gedroomde leraar geschiedenis.

Hij vertelt, zingt, dwarrelt over het podium. Brengt geschiedenis tot leven! En dan opeens is er weer Steef. En rondt hij zijn avond met ons af. Met een wervelend en opwindend zangnummer 'Sisi Boy'. Jawel: in de jurk van een Thonetstoel met witte schouderbandjes en tulen sleep. Een ode aan het anders-zijn. En met wederom een metamorfose aan het pop-up-decor wat regelmatig, en terecht, open doekjes sorteert.

Wat in 2018 begon als een half uurtje op De Parade is uitgegroeid tot een volwaardig theaterprogramma van anderhalf uur. Waren er echt meer dan honderd toeschouwers? Ik moet u het antwoord schuldig blijven. Ik heb vanaf het begin het gevoel en de beleving gehad bij Steef op privé-audiëntie te zijn. Een op een: "Laiverd, ga zitten, wil je thee of iets sterkers? Moet je horen wat ik nu weer beleefd heb."

Steef bereidt een nieuw theaterprogramma voor, genaamd Bloemenduel. Samen met Louis van Beek. En ongetwijfeld weer onder regie van Ina Veen. Maar tot die tijd is 'SISI BOY' op tournee. Tot en met 2 mei maar liefst en door het gehele land. Reis deze man achterna: hij is het waard. En bevraag u, net als ik, net als Sisi, achteraf: "Wat is er met mij gebeurd?" En word gerust verliefd: ik deel hem van harte met u allen!

Foto's: © Bas de Brouwer

Makers
Tekst, vormgeving, composities en spel: Steef de Jong
Liedteksten: Louis van Beek, Keizerin Elisabeth
Regie: Ina Veen
Geluidsontwerp: René Rood
Lichtontwerp Casper Leemhuis
Techniek: Nick Bos, Stephan Nelissen
Decorbouw: Nelissen decorbouw
Assistent vormgeving:  Nina Vreeken, Willy Veen
Marketing: Lonneke van Eden
Tourneeplanning: Kik Productions