Wat hebben we nou eigenlijk gezien?

Een dinsdagavond. Stadsschouwburg van Groningen. De voorstelling (…..) 12+, ja u leest het goed, van Theater Artemis. Het jeugdtheatergezelschap uit Den Bosch onder leiding van Jetse Batelaan. Zeer bekende namen, maar nog nooit beleefd. Geschikt voor 12+. Het moet er maar eens van komen.

Lovende kritieken, veel sterren, superlatieven, nominaties. Wat valt daar nog aan toe te voegen? Er zijn nog kaarten. Toneel op toneel, vrije zit, gegarandeerd goed zicht voor iedereen. Ik ben om. De titel alleen al. Hoe spreek je die uit? "Tussen haakjes vijf punten"? "Haakje openen, puntje, puntje, puntje, puntje, puntje, haakje sluiten"? Het zal hen zelf een worst wezen dus mij ook.

Iets over zevenen stroomt de foyer vol. De voorstelling begint om half acht. Fijne tijd: moeten ze vaker doen. Veel gezinnen. Pa, ma met meestal twee kinderen van 12+, of die er voor door kunnen gaan. Maar ook groepjes middelbare scholieren en een puber met zijn oma. Het brengt een heel levendige, frisse sfeer. De gastvrouwen en -heren van de schouwburg zijn vrolijk en hartelijk.

Op het toneel is een tribune gebouwd. We zitten met de ruggen naar het pluche. Het creëert een heel intieme ambiance terwijl zich toch nog een enorm speelvlak voor onze neuzen uitstrekt. Dan start de voorstelling. We maken kennis met de drie karakters. Willemijn, Elias en Carola.

Het vergt weinig fantasie om praktisch onmiddellijk te zien dat zij alle drie binnen een flinke middelbare schoolgemeenschap de buitenbeentjes zijn.

Hier staan geen klassenvertegenwoordigers, geen aanvoerders van een voetbalteam of welk sportteam dan ook. Geen haantjes-de-voorste, geen Einsteins, Mozarts, talenknobbels en rekenwonderen. Hier staan drie pispaaltjes, zij die tijdens gymles als laatste worden gekozen. Of zelfs dát niet, gewoon ergens bij worden ingedeeld.

Drie jongelui die nergens bij horen, niet met een rappe tong of zilveren lepel in de mond geboren zijn. Maar wel hunkeren naar aandacht, vriendschap, een beetje liefde als het kan? Willemijn: lang, slungelig, alternatief en in het zwart gekleed. Elias: de onbeholpen dikkerd in felgekleurde trainingspakken en Carola: het kleine grijze muisje.

Ze raken met elkaar in gesprek. De teksten zijn van een prachtige eenvoud en heerlijke onnozelheid. En worden veelal lijzig uitgesproken. Tezamen met een zuidelijk accent werkt dat op de lachspieren van de toeschouwers. Maar al snel slepen de voorstelling en alle gebeurtenissen je zo mee dat de pret zich van binnen gaat afspelen.

De drie karakters staan dicht op elkaar, tasten elkaar af, verkennen elkaar, gaan op avontuur.

Ze praten elkaar naar de mond, nergens valt een onvertogen woord. Geen stemverheffingen. Ze zijn het roerend met elkaar eens of doen er een schepje bovenop. Het lijkt te klikken.

Vrij kort na de begroeting vragen ze zich af: "Wat hebben we nou eigenlijk gezien?" Om door te gaan met een verhaal over een man die zwaargewond in een ambulance ligt. Althans, zijn lichaam. Hijzelf lijkt daarboven te zweven, op zijn gehavende lijf neer te kijken en te dubben of hij erin zal terugkeren. Wat hij uiteindelijk doet. Zo ook de drie spelers.

Meerdere malen lijken ze uit de voorstelling en personages te zweven om deze te becommentariëren en reflecteren. Zonder zichzelf te sparen overigens. En om er weer in terug te keren. Kostelijk.

Het spel van alle drie is grandioos. Kleine gebaren, knappe mimiek, bewonderenswaardige timing en aanstekelijke, geraffineerde slapstick. Alles doet ertoe. Er ontstaat een kameraadschap. Hoe pril en precair ook. Rijstwafels worden gedeeld en opgepeuzeld.

Ze bouwen gestaag verder aan het kaartenhuis dat vriendschap heet.

Niemand wil dat in gevaar brengen. Als Elias zijn felgroene trainingspak wisselt voor een knalrode en van de anderen een groot compliment krijgt over dat zijn blauwe trainingspak zo mooi bij zijn ogen past, dan is dat trainingspak gewoon blauw. Klaar uit. Zo simpel kan het zijn.

Het verder beschrijven van deze voorstelling is kansloos. Ik zou er de juiste woorden niet voor vinden. Ga vooral zelf op avontuur. Na vijf kwartier wordt duidelijk dat het moment van afscheid aanstaande is. En dat valt hen zwaar. Ook weer zo’n fijne scène. Ze gaan uit elkaar. Telkens weer opnieuw. Elias start zijn scooter. Willemijn vraagt of ze een stukje mee kan rijden. En ach: waar plaats is voor twee, is ook plaats voor drie.

Bij het verlaten van het theater schiet mij een van de eerste zinnen weer te binnen: 'Wat hebben we nou eigenlijk gezien?' Jetse Batelaan en zijn team hebben een verrukkelijke en zeer, zeer sympathieke voorstelling gemaakt (eentje waar menigeen een puntje puntje puntje puntje puntje aan kan zuigen). Dank jullie wel en heel graag tot een volgend keer.

Foto's: © Kurt van der Elst

Credits

Regie: Jetse Batelaan
Spel: Willemijn Zevenhuijzen, Elias de Bruyne en Carola Bärtschiger
Dramaturgie: Marcus Dros en Anna Wagner
Scenografie: Theun Mosk
Kostuums: Eva Koopmans
Muziek: Les Trucs
Coproducenten: Ruhrtriennale en Künstlerhaus Mousonturm

Dio van Velden

24-01-2020