Whodunnit als marathon

Tijdens het Kerstdiner verdwijnt Edwin Drood. Iets later wordt zijn, geleende, overjas bebloed en al gevonden. Algemeen wordt aangenomen dat Drood is vermoord. Daar eindigt het verhaal van Dickens. Aan het publiek is het om dit mysterie op te lossen…

Lang niet iedereen zal 'Vals Alarm' kennen en nog minder mensen het stuk The mystery of Edwin Drood. Een korte introductie:
Vals Alarm is een amateur theatergezelschap dat voornamelijk musicals op de planken brengt. Opgericht in 1996. De regisseur begon in 2012, dus ergens dit jaar is daarvoor een koperen jubileum. Chapeau en gefeliciteerd! Steevast kiezen ze niet voor de internationale en overbekende hitmusicals maar voor relatief onbekend, pittig en dus uitdagend materiaal: Urinetown, Pippin, Once on this Island en A new Brain. Dit seizoen werd gekozen voor The Mystery of Edwin Drood.

Ik had er nog nooit van gehoord, maar deze musical van Rupert Holmes is gebaseerd op een novelle van Charles Dickens uit 1870. Een verhaal dat deze nooit heeft voltooid daar hij stierf. Het is een krimi. In het dorpje Cloisterham broeit van alles en tijdens een Kerstdiner komt het tot een uitbarsting. Een gast, genaamd Edwin Drood, verdwijnt...

Het Grand Theatre stroomt vol voor deze première-avond. Overduidelijk heel veel familie, vrienden en collega's van de castleden. Extra spannend maar altijd fijn: zoveel supporters. Er is een uitgebreid programmaboekje. Een lang voorwoord van voorzitter Koen Brummel en een nog langere beschrijving van het verhaal. Het wemelt van de namen en intriges: je kunt een misdaadverhaal nooit genoeg in nevelen hullen…

Op het speelvlak staat gastheer Steven Markus het publiek als een EmCee (Master of Ceremony) naar vacante zetels te dirigeren. Nadat dirigent Jart Oosterhaven aan het publiek is voorgesteld, kan het los. Rupert Holmes heeft het verhaal van Dickens zodanig bewerkt dat de spelers acteurs spelen die vervolgens de karakters van het stuk vertolken. Dat klinkt moeilijk. Dus de castleden van Vals Alarm' worden door Markus geïntroduceerd met zowel de naam van het personage dat ze vertolken als hun eigen naam. Alsof we met maar liefs tweeëntwintig castleden al niet voldoende namen te verstouwen hebben. Dan ook nog de nodige weetjes: Fadi Hendriks behoort tot het vaste meubilair (speelt blijkbaar al heel lang mee), Jelly de Boer komt iedere week 'helemaal uit Dokkum' en meer. Elke speler wordt met luid applaus onthaald. Het duizelt mij…

Het duurt even eer ik weet wie wie is en hoe de onderlinge verhoudingen liggen, maar gezien het enorme aantal karakters brengt de club dat er goed vanaf. De dialogen zijn uitstekend te verstaan en te volgen. Dat geldt niet voor alle zangnummers. Dat zijn ontiegelijk veel lettergrepen op ontiegelijk veel noten. En die noten lijken nauwelijks enige samenhang te hebben. Stevige melodielijnen ontbreken. Wat een enorme klus om dat in te studeren! Te hooi en te gras valt het ensemble in, er wordt meerstemmig gezongen, vaak in wringende akkoorden. Het live orkest zorgt voor een strakke begeleiding. Een knappe prestatie.

Maar…geen enkel nummer beklijft. De (ongeschreven) wet dat iedere opera en musical minstens één hit moet voortbrengen, gaat hier niet op. Componist Giuseppe Verdi (1813-1901) wist exact wanneer hij een hit had geschreven en hield die tot op de dag van een première geheim zoals het Va Pensiero door het Slavenkoor in Nabucco. Hij wilde niet dat half Italië zijn melodieën al wekenlang voor de voorstelling neuriede en zong in de straten, wat met zijn muziek steevast geschiedde. Terwijl Andrew Lloyd Webber zijn meest populaire composities juist gebruikte om de zalen vol te krijgen. Het duo Schmidt/Bannink heeft Nederland prachtige evergreens nagelaten. Maar op de muziek van Holmes gaan we niet neuriënd de zaal uit…

Het speeloppervlak van het Grand Theatre is beperkt. Zeker als je een flink orkest kwijt moet, behoorlijke maar tevens erg inventieve decorstukken en zo'n enorme cast. Geef dat allemaal maar eens een plaats. En dan nog de choreografieën. Iedere vierkante centimeter wordt optimaal en heel knap benut.

Tot het moment dat Dickens zijn ganzenveer voor altijd moest laten rusten, is het verhaal behoorlijk te volgen. Vaak is het zo dat het gezegde/vertelde ook nog eens dunnetjes wordt overgedaan in een muzikaal nummer. En anders kwebbelt Markus ons wel bij in zijn rol als gastheer. Maar het duurt voor mij allemaal wel ontzettend laaaaaaaaang… Eén uur en twintig minuten voor de pauze! Dat is ook niet meer van deze tijd maar goed: we wanen ons in 1870. Vorige week beleefde ik Jesus Christ Superstar. In anderhalf uur met alle verhalen, intriges, emoties en karakterontwikkelingen! De cast belooft dat het na de pauze een stuk korter zal zijn. Niet iedereen is overtuigd: na de pauze zijn er rondom mij opvallend veel stoelen onbezet.

En het is ook nauwelijks zo: ook na de pauze krijgen we nog een kleine vijf kwartier veel van hetzelfde te verstouwen. Het artistieke team had mijns inziens voor enkele stevige coupures moeten kiezen. Het wordt luchtiger en kluchtiger. Rollebolpartijen, broeken op de enkels, dubbelrollen, afzakkende pruiken en baardpartijen. En dat alles tot grote hilariteit van het publiek. Maar het wordt hiermee ook slordiger en wellicht speelt de enorme aanslag op concentratie en energie een rol. Deze musical is een marathon, geen sprint. Er gebeurt van alles, de meeste ernstige beschuldigingen en bedreigingen over en weer, maar de cast staat erbij met een 'smile from ear to ear' als zijnde het showballet tijdens Miljoenenjacht. In de rollen bespeur ik weinig karakterontwikkeling. Koen Brummel blijft de wat hooghartige koorleider die zijn zin maar niet krijgt. Steven Markus blijft de lolbroek van de familie die door zijn zus lijkt gevraagd voor de rol van ceremoniemeester op haar bruiloft en daar al kwekkend het beste van maakt.

Het publiek mag stemmen met gekleurde kaartjes. 'Wie is de dader' en we mogen zelfs een liefdeskoppel samenstellen. Het is vanzelf allemaal doorgestoken kaart (*), maar dat drukt de pret niet. Wat in elke geval wél beklijft zijn het enorme enthousiasme, het spelplezier en de energie van iedereen. Zonder uitzondering is klip en klaar dat ze ernaar hebben uitgekeken na maanden van repeteren hun nieuwste boreling aan het grote publiek te tonen. En ze bedienen het publiek op hun wenken. Dat is de grote winnaar van vanavond. Veel gezelschappen in het professionele circuit zullen hun handen dichtknijpen met zoveel opgetogen fans. Van harte gefeliciteerd met jullie jubileum en Steven Markus: van harte en proost op een nieuw levensjaar!

^{(*) Noot van de redactie:
Vals Alarm heeft acht verschillende eindes ingestudeerd en af en toe de keuzemogelijkheden wat beperkt: "Toen bijvoorbeeld onze dominee al twee keer tot moordenaar werd gekozen, was hij daarna geen keuze meer zodat er sowieso iemand anders aan bod kwam. :)"}