Het Houten Huis - Adios Terug van weggeweest

Het is maandagmiddag twee uur. En het is voorjaarsvakantie. De eerste lentedag is een feit, maar buiten is het guur. Veel jeugdige theaterbezoekertjes staan al te trappelen. Samen met ouders en behoorlijk wat grootouders. De voorstelling 'Adios' uit 2010 van Speeltheater Holland en Het Houten Huis is weer te beleven!

Iets voor half drie gaan de deuren open en dan is het 'ren-je-rot' voor de beste plaatsen. Het toneelbeeld is spannend: veel muziekinstrumenten in het halfdonker en een bed met daarin een oude man in een onrustige slaap. Dan gaat het zaallicht uit en wordt het muisstil…

Adios is een echte familievoorstelling. Deze theaterproductie uit 2010 werd geregisseerd door Elien van den Hoek en door pers en publiek bejubeld. En ook nog eens winnaar van de Gouden Krekel 2011 voor meest indrukwekkende productie. In het videoverslag vertellen David van Griethuysen, Inez de Bruijn en Martin Franke meer over Adios en hun rol daarin.

Het Groningse jeugdtheatergezelschap Het Houten Huis maakt de ene na de andere fascinerende nieuwe voorstelling. Waarom dan nu deze reprise?

David van Griethuysen (algemene leiding & artistieke coördinatie) zegt daarover: "Adios is een voorstelling die destijds door veel mensen met heel veel liefde is gemaakt en is ons zeer dierbaar. Het thema 'afscheid nemen' is universeel en tijdloos. Bovendien is er weer een hele nieuwe generatie jeugdige theaterbezoekers bijgekomen in die tien jaar."

??Adios is geschikt voor bezoekers van 7+, 27+, 47+ en 70+. Gelukkig: ik mag ook en vol verwachting ga ik bij het Grand Theatre naar binnen. Deze voorstelling gaat over een oud echtpaar. De man, een rol van Michel Visser, is ziek en wordt liefdevol verzorgd door zijn nog kwieke vrouw, gespeeld door Inez de Bruijn. Ze proberen er het beste van te maken. Ze hebben ook een erg vrolijk en luidruchtig hondje. Dan gaat de oude man dood.

De vrouw blijft alleen achter met het hondje en haar herinneringen.

Vervolgens gebeuren er wonderlijke dingen. Uit de theepot kruipt een piepklein ventje. Het is haar man, maar dan als de jonge kerel waar ze verliefd op werd. Ze danst met een pyjama en heel veel heerlijke herinneringen komen tot leven. Dit alles biedt de vrouw troost en kracht om door te gaan.

Dat klinkt best heftig, maar dat is de voorstelling allerminst. Er valt gelukkig veel te lachen. Het hondje gaat koorddansen en krijgt groot applaus, een goocheltruc met een mandarijn verbaast en twee doktoren - erg leuke rollen van beide muzikanten Martin Franke en Raimund Gross - voeren met een grappige en inventieve operatiekamer op wieltjes een zeer komische slapstickscène op.

En er zijn doodgewone momenten die ontroeren.

De vrouw die zorgt dat haar man zijn pillen inneemt bijvoorbeeld. Zo alledaags. Toch kijk ik nu anders naar mijn multi-vitaminepil die elke ochtend keurig op mij ligt te wachten. Ik denk aan mijn moeder die in die laatste weken elke dag een zachtgekookt eitje voor mijn vader maakte en aan mijn schoonvader die zijn vrouw voorzichtig kleine stukjes rijpe peer liet eten. En zo zal iedere toeschouwer ongetwijfeld eigen momenten van herinnering hebben tijdens deze voorstelling. Het hondje dat zijn baasje aflebbert waar hij maar kan.

Aangrijpend ook is het moment dat de dode man - alleen het masker met de deken - door de doktoren wordt weggedragen terwijl hijzelf als het ware gereïncarneerd als jonge god toekijkt en zich voorbereidt op een nieuwe taak: het bieden van troost aan hen die achterblijven. Ook de laatste scène is ontroerend. De jonge man helpt zijn oude vrouw op de fiets, geeft haar voorzichtig en liefdevol een zetje om vaart te maken en kijkt haar lang na. In mijn herinnering ben ik weer die kleuter op zijn eerste fietsje en voel ik mijn oma met een hand aan het zadel met mij meerennen om me zo te leren fietsen. Toen ik haar na een poosje niet meer hoorde rennen, keek ik achterom. In de verte stond zij te zwaaien. En belandde ik met fietsje en al in een perk dahlia's…

Het spel in combinatie met muziek en de projecties: alles valt precies op zijn plek in 'Adios'.

Een verrukkelijke voorstelling die je ontvoert naar een totaal andere wereld. Er gebeurt zoveel: het is nauwelijks te bevatten. Er wordt niet gesproken. Alle karakters hebben maskers. Heel grote, grijze maskers en markant bovendien. Toch lijken die maskers alle emoties van de acteurs over te nemen en uit te drukken. Een groot compliment aan de spelers.

Inez de Bruijn zegt hierover: "Ik heb helemaal niet het gevoel dat ik een masker op heb. Het is onderdeel van mijn kostuum, van mijn karakter. Ik trek dat voor de voorstelling aan en ik bén die oude vrouw. In alles: in mijn denken, in mijn bewegen, in mijn hele doen en laten. En in mijn hoofd speel ik de gehele voorstelling mét stem." David legt uit: "Door met maskers te werken, komt de nadruk te liggen op de beelden en het spel. En door dat spel krijgen die maskers juist weer emotie."

Inez heeft samen met regisseur Elien ook alle projecties gemaakt. Vooral heel veel uren puzzelen met materialen en kleuren. Het is allemaal tien jaar oud, maar heeft nog niks aan kracht ingeboet. Ze hebben er nauwelijks iets aan hoeven veranderen.

Datzelfde geldt voor de muziek. Of eigenlijk: een klein uur betoverende geluiden uit tal van instrumenten en andere bijzondere lawaaimakers. Er is geen melodie te herkennen. Geen wijsje of refreintje dat je bijblijft en dat je buiten nog fluit of neuriet. Des te knapper dat al die geluiden zo harmonieus samenvloeien met de scènes en het spel. Alles is dan ook gezamenlijk in het maakproces tot stand gekomen.

Muziek vloeit voort uit scenes en spel inspireert tot muziek. Het hoort gewoon bij elkaar.

Martin en Raimund zetten niets op papier. Hoe is het dan om na tien jaar alles weer opnieuw te moeten laten horen? Martin: "Het zit er allemaal diep van binnen nog. We hebben de voorstelling natuurlijk ook heel veel keren gespeeld. Tja, en dan pak je je gitaar en je begint gewoon. En na twee dagen repeteren is het er allemaal weer. Heerlijk om na tien jaar je eigen muziek weer te beleven." Om er lachend aan toe te voegen: "Alleen dat blaffen tussendoor is wel een fikse uitdaging. En met dat masker spelen: je ademt minutenlang steeds meer je eigen CO2 in…"

Afscheid nemen is er in vele vormen. In Adios neemt een oude vrouw afscheid van haar man, omdat hij sterft. Maar je neemt in een leven vele malen meer afscheid. Van een huis, van vriendjes, een buurmeisje, een school, sportteam, huisdier, kledingstuk. Vaak heb je verdriet, maar er komen altijd weer nieuwe avonturen.

De voorstelling gaat gepaard met een uitgebreide randprogrammering. Zo is er 'voortborduren'. Je kunt een herinnering aan iets of iemand waarvan je afscheid hebt genomen, in één woord op een zakdoek borduren onder leiding van kunstenares Gea Koopman. Van al deze troostzakdoeken maakt zij uiteindelijk een hemelbed.

Na afloop wemelt het van de opgewonden kinderen in het decor en rond de spelers. Vooral het hondje is superpopulair! Aan alle kinderen, ouders en grootouders: ga deze voorstelling beleven. Volwassenen reageren vaak emotioneler op Adios dan hun kroost. Bij hen roept de voorstelling dan ook herinneringen op aan al die keren dat zij al afscheid hebben moeten nemen. Terwijl deze de jeugd voorbereidt op al die keren dat zij afscheid gaan nemen.

Het Houten Huis - Adios

Het Houten Huis is bovenal een gezelschap dat in staat is om prille jeugd een levenslange liefde voor theater bij te brengen op een unieke en betoverende wijze.

'Adios' speelt nog tot en met 8 mei op heel veel plekken in het land. En daarna heel misschien pas weer over tien jaar.

---

Video
Camera en montage: René de Boer
Interview: Dio van Velden

Credits
Regie: Elien van den Hoek
Muziek & spel: Martin Franke, Raimund Gross
Spel: Inez de Bruin, Michel Visser
Maskers: Daan Bakker
Kostuums: Speeltheater Holland Atelier
Decorontwerp: Onny Huisink, Elien van den Hoek
Projecties: Inez de Bruijn, Elien van den Hoek
Techniek: Tjarko van Heese, Gerrit Schilp, Roy Vermeer
Scènefotografie: Saris & den Engelsman
Coaching: Onny Huisink – Speeltheater Holland
Met dank aan: alle (oud) medewerkers van Speeltheater Holland

Fotografie: © Saris & den Engelsman