Puin ruimen

Het spannende aan wekelijks nieuwsbrieven in je inbox is dat je geattendeerd wordt op allerlei initiatieven welke niet maanden van te voren in uitladders of in seizoenbrochures staan aangekondigd. Zo lees ik dat het Weekend Break Festival aanstaande is.

'For those who live under a rock' (ik dus) legt de flyer het kort uit. Het is een jaarlijks tweedaags performance art festival georganiseerd door NITE/Club Guy & Roni in de Machinefabriek. Het komt op mij schreeuwerig en hip, hipper, hipst over. Maar ik loop nog zonder rollator dus ik waag het erop…

Bij aankomst wordt meteen duidelijk dat ik bij de hoogste adel van de noordelijke kunsten mijn opwachting maak. Guy Weizman & Roni Haver houden hof. Guy begroet de mensen buiten. Gehuld in een mantel welke ik met zekerheid meen te herkennen als de mantel welke ikzelf als de oude Dorian droeg in de eindscene van de gelijknamige voorstelling. Roni is binnen als altijd stijlvol in het zwart met het schitterende lange haar. De NNT-hofhouding dwarrelt om hen heen.

Verder heel veel jong spul. Allemaal opgewonden kinders die hebben gedanst bij de club, er dansen of er willen dansen in o zo kekke outfitjes. De kledingstukken lijken soms op die van uitgefeeste Vindicatters. Ik zie een jonge knul met wilde krullen, een gescheurde lap tule om de middel, zijn gewaxte benen in korte pantylaarsjes en een wollen jack waar wat spuitbussen verf op zijn losgelaten. Geinig maar in mijn wilde jaren had het in de IT, Roxy en Exit toch allemaal fors meer cachet. Maar op dit ons-kent-ons-avondje is iedereen vooral 'really very exited' om elkaar te zien…

Maar het gaat natuurlijk om de beloofde extravagante, ongefilterde en interdisciplinaire performance art. Twee voorstellingen staan op het programma: als eerste Like a Prayer van Barnaby Booth en na een korte break volgt The Rubble Menu van Mateusz Staniak en Adam Peterson. Gevoelsmatig gaat mijn absolute nieuwsgierigheid uit naar de laatste. En dat gevoel lijkt verhoord te worden als een gebed, want het programma is omgegooid. De tribune vult zich verwachtingsvol, de lichten dimmen en een gejoel breekt los. Als het gehuil van een roedel hyena's die een van de kudde afgedwaald gazellejong ontwaart…

Op de speelvloer een aftands trekkerstentje, een werktafel, oude Nilfisk kantoorstofzuiger en een autowrak.

Op een soundscape met een forse zoem/bromtoon begint een speler met een formule-1 vlag te vendelzwaaien. Andere spelers worstelen zich uit het tentje en starten een intrigerende bewegingsroutine met het autowrak. Ik moest in een theaterseizoen ooit eens drie-, misschien wel vierhonderd keer uit het wrak van een oude Jeep mijn opwachting maken. De verhouding geschonden/ongeschonden was ongeveer 70/30. Echt, zo'n roestig vehikel wemelt van de scherpe randjes! Daar lijken deze vijf jongelui geen last van te hebben. Als uiterst precieze luchtacrobaten wurmen ze zich roekeloos en verleidelijk door het wrak en poseren minutenlang in spannende en schitterende stillevens.

Ik heb geen idee waar ik naar kijk. Een soort collage, een montagevoorstelling. Rubble betekent 'puin'. Ik wist niet dat puin zo buitengewoon fascinerend kon en kan zijn. Dat je daar, ook als niet-sloper, zo opgewonden van kan raken. Er gebeurt teveel op te benoemen, maar we zijn onder andere getuige van een schokkende reeks executies. Gelukkig wordt een ieder weer tot leven gewekt zoals destijds Lazarus en krijgen we een prachtige reeks bewegingsroutines te zien. Niet alleen buiten hebben we te maken met winterse buien: ook hier binnen stevenen we af op een witte Pasen.

Een ingenieus spel met een beeldscherm volgt met een repeterend, subtiel vertraagd Droste-effect.

We zijn inmiddels drie kwartier onderweg en ik beleef minstens drie momenten van een mogelijk voortreffelijk en voorbeeldig einde. Maar de koek is nog niet op, niet alle puin is nog geruimd. Een opzwepende en zinderende electro-mix van The Cold Song volgt. De schitterende aria uit de semiopera King Arthur van Henry Purcell. Voor het eerst opgevoerd in 1691 en meteen een commercieel en artistiek megasucces. De opera heeft ook een Nederlands tintje. Koning-Stadhouder Willem III regeerde vanaf 1689 na zijn 'Glorious Revolution' met Queen Mary over het Britse Koninkrijk en wordt in de laatste aria geïntroduceerd en ingeburgerd.

Nu geen koninklijke defilés, parades. Geen sarabandes en menuetten. Wel een adembenemend staaltje van moderne dans. Al met al heb ik het gevoel getuige te zijn van een glorieuze revolutie binnen de interdisciplinaire performance art. In mijn beleving was het de laatste jaren toch voornamelijk een herhaling van zetten. Steeds in een iets andere volgorde of met een extra schepje van hetzelfde er bovenop. Deze voorstelling is ánders! Deze voorstelling is ontzettend slim en ingenieus bedacht, voorbereid en uitgevoerd. Ingetogen verwachtingsvol en explosief als een gigantische sloopkogel of dynamiet waarmee wel afgerekend wordt met een oude schoorsteen.

Wanneer ben ik voor het laatst zó omver geblazen?

De voorstelling Metamorphosis van Nicole Beutler deed dat niet zo lang geleden hier in Groningen. Maar verder moet ik graven in mijn archief: het prilste begin van de Blue Man Group in een achterafzaaltje op Manhattan, de Altar Boyz en Hedwig and the Angry Inch: eveneens off-off-Broadway producties destijds. En veel, veel langer geleden door de voorstellingen Noordwesterwals van de Dogtroep en Casablanca met een fenomenale Adèle Bloemendaal in Carré.

Het publiek om mij heen joelt, juicht en stampt euforisch. Volkomen verdiend. Beduusd en even flink van slag klap ik wat mee. Maar van binnen joel, juich en stamp ook ik. De makers sluiten zich bij de spelers aan: choreograaf Adam Peterson en regisseur Mateusz Staniak. De laatste blijkt de krullekop met tule en gewaxte benen. Hij mag er voor mij dan wat potsierlijk uitzien, maar hier staat een geniaal theatermaker. Hulde aan hem, aan Adam, hun cast en iedereen die hen heeft bijgestaan. Hulde ook aan Guy & Rony. Met hun fijne neus voor talent, hun hang naar avontuur en vernieuwing maken zij dit toch maar mogelijk. Bieden zij ongetwijfeld support, een podium en maken zij er een heus festival van!

De avond is nog lang niet ten einde maar ik raap de brokstukken en scherven van mijzelf bij elkaar en ga huiswaarts. Ik moet die folder met rollators toch maar eens serieus doornemen…

^{Hoofdafbeelding: © Martijn Halie, campagnebeeld Weekend Break Festival, NITE en Club Guy & Roni}

Dio van Velden

30-03-2023