Zaterdag 11 december breekt aan. De avond ervoor de allerlaatste versie van de lijst met reserveringen bijgewerkt en uitgeprint. Ruim honderddertig mensen! Veruit de meeste mensen komen als stel. Een aantal alleen en er zijn enkele gezelschappen van drie of vier personen. Dat klinkt niet heel spectaculair veel, maar zet die allemaal maar eens op anderhalve meter. Dan is zelfs de A-kerk toch echt flink gevuld.
In alle vroegte naar de opslag om de eerste vracht kleding en rekwisieten op te halen. De auto rammelt van binnen aan alle kanten: 96 flessen bubbels hebben er zin in! Twee keer laden, rijden en lossen en alles staat in de kerk. Het is er verrukkelijk warm. De ketels moeten een hele nacht hebben staan loeien. Het Schnitger-orgel wordt gestemd. De eerste vijf minuten is dat best een opwindend geluid en vooral gevoel: allemaal voor ónze voorstelling! Daarna is het toch een beetje alsof je naar een kind luistert dat een uur lang op de blokfluit 'Boer, daar ligt een kip in 't water' oefent.
Ik ben vroeg. Te vroeg zoals gewoonlijk. Maar ook Bas is niet veel later. Samen bouwen we op. Zoals we dat zoveel voorstellingen hebben gedaan. Maar nu voor de allerlaatste keer. Waar zetten we de avondmaalstafel neer, welke kant spelen we op tijdens de tweede akte, de vijfde enzovoorts. Dan glijden voor de allerlaatste keer de bijna honderd meters rode stof door onze handen. Die ruiken naar kip. We draperen de stof zorgvuldig en schuiven de zilveren schalen tussen de plooien. We kleden de tafel verder aan: de jaren '70 Triumph typmachine, de Franse tulpen, de champagnekoeler, kaptafelset uit de nalatenschap van oma (ze moest eens weten), de schaal met druiven, grote trommel, de pot zure haring, xylofoon en meer. Veel meer. Bas herinnert mij aan woorden tijdens een van de eerste repetities: "Het moet een eenvoudige voorstelling worden: alleen wat kleine verkledingen."
Voor de aller-allerlaatste keer wordt de gebraden kip aan de floret geregen. Als een heilig ritueel.
Courtisane is in meer dan een opzicht geen eenvoudige voorstelling geworden. Het hele proces van maken en produceren was al een fikse uitdaging. Ik had een tournee langs minstens twintig kerken in de provincie in gedachten. Die ambitie werd door menigeen weggehoond. Een ander theaterinitiatief, enkele jaren eerder, had het tot zes kerken geschopt. En dat was blijkbaar al moeizaam. De Stichting Oude Groninger Kerken was uiterst behulpzaam. Ik kreeg een lijst met alle kerken welke zij in beheer hebben met contactgegevens. Allereerst zaak om die ruim honderd kerken te screenen op de aanwezigheid van een werkend orgel én een werkend toilet. De resterende dertig kerken aangeschreven met ons plan.
De belangstelling was meteen groot. Minstens zo groot als de scepsis omtrent de hele Covid-19 situatie. Ik begon aan, wat ik noemde, mijn 'Rainbow Tour'. Een kennismakingstocht langs al die kerken, langs al die commissies. Wat een verhalen kreeg ik te horen. Trotse verhalen, anekdotes en eeuwenoude geschiedenissen. Maar ook zorgelijke verhalen: nu zijn er nog twee of drie vrijwilligers die de kerkjes 's morgens openen en in de namiddag weer afsluiten, af en toe de vloer vegen, het water laten doorstromen en een oogje in het zeil houden. Nieuwe aanwas is er nauwelijks of niet.
Met mijn enthousiasme en vooral mijn optimisme kwam ik met negentien kerken tot overeenstemming. Samen met de premièreweek in de Lutherse Kerk precies de twintig kerken welke ik mijzelf ten doel had gesteld! En de SOGK komt met een verrassing: 'sluit jullie tournee toch af in onze prachtige A-kerk…' Amen!
Redmer arriveert. Net als Liana, onze organist en Marjolein met haar fagot. We leggen alle kledingstukken klaar: de bontjassen, zwarte lakschoenen, kazuifel & manipel, de rode lakjassen en de rest. Tijd voor een uitgebreide soundcheck. Courtisane is een theatervoorstelling zonder licht- en geluidsinstallatie.
We wilden alle kerken in hun oorspronkelijke staat laten zien. Een voorstelling maken onder flakkerende en knisperende kaarsen in de koperen kronen.
Zonder allerlei speakers, kabels, standaards en snoeren. Wat een uitdaging is. Elke keer weer gingen we het duel aan met zo'n enorm orgel. Uitstekend onderhouden en perfect gestemde orgels, instrumenten met ontbrekende toetsen en pedalen, met houtworm en flinke vochtschade of een briefje in pied de poule: 'dEfECt'. En met de meest uiteenlopende stemmingen. De ene voorstelling moesten we alles driekwart toon lager zingen, een volgende alles anderhalve toon hoger. Of een exemplaar met de veelzeggende bijnaam 'de schreeuwerd van Krewerd'.
Het is iets voor kwart voor twee: we gooien de deuren open. En ontkurken de eerste flessen bubbels. Daar komen de gasten. Uit binnenzakken, handtassen en rugzakken komen de champagneglazen. Zorgvuldig in keukenrollen gewikkeld, in theedoeken, toiletpapier, een onderhemd en zelfs een sportshirt. Het is hilarisch. We schenken en proosten. Op de allerlaatste Courtisane. En op de allereerste: de première-week in de Lutherse Kerk tijdens het Noorderzon Festival. En op alle tussenliggende in de ommelanden.
En we spelen. In deze schitterende, monumentale 26 meter hoge kathedraal. We zingen de longen uit ons lijf.
Liana heeft stiekem toch wat extra registers opgetrokken, geeft de drie klavieren er flink van langs en spaart de pedalen zeker niet. Om met Louise Labé te spreken: 'Als je mij bemint, dan herleef ik weer'. Even later krijgen we ook nog concurrentie van het draaiorgel buiten op de markt. Dan valt spreekwoordelijk het doek en jassen we de rest van de bubbels er doorheen.
Inmiddels is het 2022 en het gehele land al een tijd in lockdown. Wat waren wij juist op tijd. Wat een fijne ingeving om onze laatste voorstelling niet te annuleren, niet proberen te verzetten naar een tijdstip welk ook weer ongewis zal zijn. Een ingeving die voortkwam uit rebellie, een miniatuurprotest. Uit 'van de nood een deugd maken'. Zoals we dat gedurende de ruim vier maanden uitvoeringen steeds hebben gedaan. Maar van meet af aan hebben wij steeds rekening gehouden met veranderende omstandigheden. Bij subsidieverstrekkers moesten we aangeven hoe wij om zouden gaan met de Covid-19 situaties.
Tijdens de eerste lockdown mochten ook wij niks. En kwamen we in tijdnood. Toen het weer een beetje mocht, waren we echter volledig voorbereid en konden onmiddellijk plankgas geven. En tijdens de tournee hebben we steeds meebewogen met de pestconferenties en daaruit voortvloeiende regels en adviezen. Bijvoorbeeld ook door twee voorstellingen achter elkaar te spelen, elk voor vijftien bezoekers.
We hebben een heel actief promotieplan bedacht en uitgevoerd. Redacties algemeen en persoonlijk benaderd. Er waren maanden dat er op cultureel gebied nauwelijks meer iets plaatsvond. Dan is het opmerkelijk dat de media nauwelijks tot geen aandacht aan deze productie hebben geschonken: dat kleine, stoere notendopje van 'Schout bij Nacht' dat in de orkaan haar kleine, stoere koers bleef varen.
Courtisane is voorbij. Nieuwe plannen borrelen en bruisen. Heel concreet zelfs al: 22 tot en met 26 augustus 2022 spelen wij de tragische revue Ketchup in de imposante en ontroerende synagoge hier in Groningen. Gevolgd door een tournee. Maar ook ruim voor die tijd verneemt u van ons. Covid Volente…
Meer informatie over Courtisane
- Lees het eerste deel van De Pestconferentie
- Schout Bij Nacht ging op tournee langs ruim twintig kerken in de provincie Groningen. Theater050 beleefde 'Courtisane' in de Mariakerk: Krachtmeting in Krewerd
- 'Sta niet stil, maar ga vooral door', een interview met de makers
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Dio van Velden
Verhalen
Avontuurlijke redactieleden gezocht
Redactie Theater050
Nieuws
