Het begint allemaal met een oproep: "Nieuw(sgierig) publiek gezocht. Altijd al eens willen weten hoe een theatervoorstelling tot stand komt? Benieuwd naar het maakproces van een theatergezelschap en alles wat daarbij komt kijken? Meld je dan aan voor Fish Talks van ShELFISH/ Veerle van Overloop!"
Ik meld mij aan en word uitgenodigd. Tijdens drie bijeenkomsten worden andere geïnteresseerden en ikzelf actief betrokken bij het maakproces van de voorstelling Life & Times. De naam van deze voorstelling in wording is ontleend aan de titel van het boek Life & Times of Michael K. van Nobelprijswinnaar J. M. Coutzee. Michael K. is een sociaal beperkte jongeman die zijn gehele leven in instellingen heeft geleefd. Zijn biologische moeder is ernstig ziek en vraagt hem om haar terug te brengen naar haar geboortegrond. Zij sterft onderweg. Met de as van zijn moeder zet Michael de reis voort. Maar hij begrijpt onvoldoende van de wereld om zich erin te kunnen handhaven. Hij voelt zich 'als een mier die zijn hol niet kan vinden'.
Een andere aanleiding voor deze voorstelling was een triest krantenbericht.
Een jongen wordt na vijftien jaar jeugdinstellingen op zijn achttiende op straat gezet. Dan eindigt immers de jeugdzorg. Hij redt het niet alleen en sterft in een tentje. Door boek en bericht geraakt, voelt theatergezelschap ShELFISH de diepe behoefte en noodzaak om onderzoek te doen naar het hoe en waarom jongeren vast komen te zitten in hun leven en de maatschappij.
Geen gemakkelijk kost dus. En geen gemakkelijk begin. Veerle van Overloop is al drie jaar bezig met onderzoek en twee jaar werkend aan dit proces. Kennismaken met en vertrouwen winnen van de medewerkers en jeugdige bewoners van een gesloten jeugdzorginstelling in Groningen. Met recht een olifantsdracht. Alleen de Lazarusvis Coulacanth draagt langer: maar liefst vijf jaar! Zo lang hoeven we niet op deze voorstelling te wachten: 6 mei is de eerste uitvoering hier in het Grand Theatre: tevens co-producent. En wij mogen helpen bevallen!
Ook deze reeks Fish Talks vindt plaats in de bovenfoyer van het Grand Theatre. Wat nu ook een soort gesloten instelling lijkt: de deuren zijn gesloten, de verlichting summier en ik word door een nooduitgang naar binnen en boven geleid. Veerle heet ons hartelijk welkom, vertelt iets over het project en bereidt ons voor op een stuk publieksparticipatie. Nadat iedereen zich kort heeft voorgesteld, op zodanige wijze alsof anderen je niet zien (de opdracht is ook om daadwerkelijk de ogen te sluiten), krijgen we een geluidsfragment te horen. Met ook weer een opdracht: hoeveel personen heb je gehoord en beschrijf ze.
Het is fascinerend om je daar een voorstelling van te maken. En die met anderen te delen.
Veerle vertelt verder over de jongeren die ze ontmoet en waarmee ze een band tracht op te bouwen. Jongeren die het ene moment toezeggen wel iets willen inspreken maar als puntje bij paaltje komt er absoluut niet toe bereid zijn. En dan misschien toch wel of toch weer… nee, nee en nog eens nee! Het is enorm investeren om vertrouwen te winnen. Dat gebeurt onder andere door workshops te geven. Wij krijgen als 'toetje' van deze eerste bijeenkomst beeldfragmenten te zien van dans/bewegings-sessies. Vooral het voeten- en heupenwerk: de jongeren blijven zo anoniem. Ze verblijven niet voor niets in een gesloten jeugdzorginstelling. Deels ter bescherming van de maatschappij maar vooral ook ter bescherming van henzelf. Buiten wachten niet zelden criminele circuits en bijvoorbeeld loverboys.
Na deze verklaring meen ik te zien dat zich in het hoofd van Veerle een film afspeelt. Over wat ze al die afgelopen maanden al heeft meegemaakt. Zachtjes voor zich uit deelt ze haar vragen met ons. "Tja, wat komt er van die jongeren terecht? Sommigen gaan het heel misschien redden en anderen ja…dat zijn toch vogels voor de kat." Een uiterst ontroerend moment van deze avond.
Tot slot krijgen we een opdracht mee voor de volgende keer: 'hoe denk je dat de voorstelling eruit gaat zien?' Dat is na één bijeenkomst al best een fikse uitdaging! In de introducerende tekst geeft Veerle al richting: een mix van danstheater, een verhalende soundscape en een dynamische sculptuur in een complex labyrint. Maar dan nog kan het alle kanten op. Heel inspirerend om mee te denken, te fantaseren. Over iets meer dan twee maanden maken we de geboorte mee. Hoe het eruit komt te zien, is nog ongewis. Eén ding is zeker: het wordt een jongen noch een meisje. Hoogstwaarschijnlijk wordt het het eerste geboortekaartje met de tekst: 'HOERA! Het is een X !!!'
(wordt vervolgd)
Hoofdafbeelding: Campagnebeeld 'Life & Times' van ShELFISH / Veerle van Overloop. Ontwerp: Wouter van Tilborg
Meer over 'Life & Times'
Life & Times: de olifantsdracht van een voorstelling (deel II), door Dio van Velden
Life & Times: het eerste toonmoment (deel III), door Ingrid de Vries
ShELFISH presenteert 'Het Hele Werk-boek', door Dio van Velden
Credits
Concept/regie: Veerle van Overloop
Performers: Olympia Kotopoulos, Matija Franjes
Scenografie en visuals: WERCcollective
Compositie: Niels van Dam
Dramaturgie: Judith Blankenberg
Communicatie: Karlijn Vermeij
Nog even dit
Onze artikelen zijn gratis en zullen nooit achter een betaalmuur verdwijnen. Voor theatermakers willen wij een onafhankelijk en levendig platform bieden: voor nu en in de toekomst. Donaties zorgen ervoor dat wij op lange termijn kunnen blijven investeren in het platform Theater050 en dat verhalen over theaterproducties belicht worden.
Betalen kan via onderstaande knop en je mag het bedrag zelf kiezen.
Bedankt voor je steun!
Kies het bedrag en doneer
Dio van Velden
Verhalen
Herhaalt de geschiedenis zich?
Suzanne Atema
Verhalen
