Wie ziet wie?

In 'The End - part 2' volgt het publiek drie individuen. Ze zijn samen, maar lijken ook hun eigen weg te gaan. Deze dansvoorstelling van Arno Schuitemaker gaat over de vraag: wat betekenen verbondenheid, connectie en samenzijn op dit moment? Door beweging, licht en filmbeelden te combineren, worden krachtige scènes neergezet.

Arno Schuitemaker maakt werk dat je moet ervaren. Met zijn voorstellingen doorbreekt hij grenzen tussen dans, performance, beeldende kunst en club cultuur (bron: website Arno Schuitemaker). Ongeveer vijf jaar geleden bracht hij in het Grand Theatre een trilogie: WHILE WE STRIVE, I will wait for you en If You Could See Me Now. In deze drie voorstellingen waren drie performers te zien, telkens in een andere samenstelling. De ruimte, het ritme, het licht en de bewegingen van de dansers vormden het vertrekpunt. Daarin zie ik een overeenkomst met The End - part 2.

In 'The End - part 2' verkennen de makers de wereld van veranderende relaties.

Deze voorstelling wordt eveneens neergezet door drie dansers. Het gaat over veranderende relaties: tussen de performers onderling en de relatie tussen de performers met de filmbeelden. Wat brengt ons dichter bij elkaar?

De voorstelling wordt gespeeld in De Machinefabriek. De avond daarvoor was hier Hard Cut Paradise te zien. Ik denk dat het opruimen van het podium daarna een grote klus moet zijn geweest. De wereld van The End - part 2 oogt gelukkig schoon en overzichtelijk: ik zou het bijna steriel willen noemen. Op het podium zijn witte, half doorschijnende gaasdoeken opgehangen. Er staan lampen en camera's.

Vooraan op het toneel komen de drie performers in beweging: Mark Christoph Klee, Ivan Ugrin en Angelo Petracca. Het bewegingsmateriaal voor deze voorstelling werd samen met hen gemaakt. Aart Strootman tekende voor de muziek. Op mij komt zijn soundscape in eerste instantie minimalistisch over: er zijn regelmatige patronen waarop de performers dansen. Rustig en ritmisch. Ze vormen een eenheid, maar hun bewegingen verschuiven. Dat gebeurt subtiel, het valt bijna niet op. De soundscape lijkt perfect op die beleving aan te sluiten.

De bewegingen doen denken aan de muziek van Philip Glass.

Componist Philip Glass (1937) maakt muziek met: "voortdurend herhalende motieven, grote akkoorden in langzame en regelmatige patronen, verschuivende harmonieën en dalende toonladders" (bron: Classics To Go, Componist Philip Glass). Deze voorstelling komt over als 'Philip Glass in bewegingsvorm'! Bijzonder om te ontdekken.

Gaandeweg verdwijnt de ogenschijnlijke eenheid die de performers met elkaar hebben opgebouwd. De dansers nemen ieder een eigen plek in op het toneel. Dan blijkt hoe ingenieus de gaasdoeken zijn opgehangen. Twee doeken zijn diagonaal geplaatst, zodat de indeling op het podium anders is. Doordat de doeken doorschijnend zijn, blijft een performer nog steeds zichtbaar als hij zich achter een doek bevindt. Dat levert mooie composities op. Zo worden er schaduwen en filmbeelden van de drie dansers op de doeken geprojecteerd. Op sommige momenten kleinschalig of juist groots aanwezig.

Krachtige beelden

Een gedeelte van het filmmateriaal is vooraf opgenomen. De performers nemen ook filmbeelden live op; ze maken daarbij gebruik van de opgestelde camera's op het podium. Een van de dansers staat, prachtig uitgelicht, middenachter op het podium. Op de doeken voor en achter hem worden de gezichten van de andere twee dansers geprojecteerd. Deze gezichten vullen het hele doek. Indringend kijken ze naar de danser. Een intens beeld.

Indrukwekkend vind ik het moment waarop de drie performers hun projecties meerdere keren kopiëren. Ze dansen op opzwepende muziek, terwijl hun vele beeltenissen op de gaasdoeken een menigte vormen. Dit beeld vormt een groot contrast met een late scène. Dan is het donker en een performer zit met de rug naar het publiek. Hij kijkt naar een doek, het lijkt op een spiegel. Maar het is niet zijn spiegelbeeld die we zien: het zijn de twee andere performers die hem spiegelen.

Ze zien elkaar. En ze zien ons.

Tijdens dat spiegelmoment is er verbinding. Tussen de performers onderling én tussen de performers en het publiek. Wie kijkt naar wie? Als het aan mij ligt, dan zou dit verstilde moment The End mogen zijn. Maar dan – zouden de makers dit bedoeld hebben met part 2? – komt er tóch nog een allerlaatste scène…

Vanavond hebben de opruimers het makkelijk. De performers hebben de gaasdoeken al vóór het slotapplaus van hun plek gehaald. Met die handeling wordt de zorgvuldig opgebouwde connectie verbroken. Toch weet The End - part 2 de aandacht van het publiek van begin tot einde vast te houden. In deze voorstelling vallen allerlei elementen samen: dans, film, licht, het podiumbeeld, de gezichtsuitdrukkingen van de performers en muziek. Die bijzondere combinatie maakt de beleving zo meeslepend.